Czym jest wypalenie zawodowe? Zrób test i sprawdź, czy cierpisz na jego objawy

Wypalenie zawodowe – definicja i objawy

Wypalenie zawodowe jest stanem wyczerpania, które wynika z nadmiernych wymagań stawianych jednostce w środowisku pracy. Syndrom wypalenia zawodowego obejmuje również frustrację, którą odczuwa pracownik niemogący osiągnąć zamierzonych celów (pomimo usilnych starań). Wszystko to sprawia, że jednostka traci zaangażowanie w działania zawodowe i zaczynają ją dotykać rozmaite problemy psychosomatyczne.

Wypalenie zawodowe jest zatem wtedy, gdy praca przestaje nam dawać satysfakcję, przestajemy rozwijać się zawodowo, a także dotyka nas przewlekły stres. Warto mieć na uwadze, że z przewlekłym stresem mają do czynienia przede wszystkim takie grupy zawodowe jak nauczyciele, pielęgniarki, lekarze czy handlowcy. Wypalenie zawodowe nauczycieli wynika najczęściej z nadmiaru pracy (wykonują ją także poza szkołą, w środowisku domowym), poczucia braku skuteczności, a także stresu związanego z kontaktami z ludźmi. Wypalenie zawodowe pielęgniarek wiąże się z przeciążeniem pracą, niskim poczuciem własnej wartości z powodu niedoceniania ich wysiłku, a także z trudnymi relacjami z innymi.

Syndrom wypalenia zawodowego dotyka najczęściej pracoholików, a także jednostki nadwrażliwe, bierne i osamotnione.

Zdaniem psychologów istnieją takie etapy wypalenia zawodowego jak: wyczerpanie emocjonalne, cynizm połączony z depersonalizacją (odczuwanie bezosobowości), niedocenianie własnych dokonań.

Pozostałe objawy wypalenia zawodowego to:

- ciągłe uczucie przepracowania i zmęczenia. Pracownik cały czas czuje się senny i zmęczony, a przy tym wrażenie, że nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom i te go przerastają,

- brak satysfakcji z pracy. Jednostka nie potrafi cieszyć się pracą, czuje, że zawodowo stoi w miejscu, przestaje angażować się w obowiązki,

- niskie poczucie własnej wartości. Osoba wypalona zawodowo nie docenia swoich osiągnięć, czuje się gorsza od innych,

- unikanie kontaktów z innymi. Zaczyna się odcinanie od współpracowników i przełożonych, a także brak zaangażowania w życie firmy,

- problemy ze snem. Może to być zarówno bezsenność, jak i problemy z zasypianiem spowodowane myśleniem o pracy. Dodatkowo nawet po przespaniu całej nocy, jednostka budzi się niewyspana i zmęczona,

- cynizm, brak poczucia sensu. Pracownik nie dostrzega celowości swoich działań, przyjmuje cyniczną i obojętną postawę względem innych,

- negatywne emocje. Jednostkę często dopadają negatywne stany emocjonalne, takie jak smutek, depresja, irytacja, zdenerwowanie,

- kłopoty ze zdrowiem i skłonności do używek. Nagle pojawiają się rozmaite dolegliwości bólowe bądź inne objawy, choć wyniki badań nie wskazują na nic niepokojącego. Osoby wypalone zawodowo chętniej sięgają po używki, jak alkohol czy narkotyki, by zagłuszyć nimi swoje problemy.

Wypalenie zawodowe – przyczyny

Warto mieć na uwadze, że zwykle nie ma jednej przyczyny, która wywołuje syndrom wypalenia zawodowego. Zwykle jest to długotrwały proces. W grę wchodzą również czynniki indywidualne, takie jak nadwrażliwość, większa skłonność do depresji.

Najczęstsze przyczyny wypalenia zawodowego to:

- pracoholizm. Osoby nadmiernie zaangażowane w pracę wiążą z nią poczucie własnej wartości. Gdy ich efektywność w pracy spada, momentalnie obniża to ich samoocenę. Pracoholicy przesadnie obwiniają się za niepowodzenia, nie są w stanie odpoczywać, zaniedbują bliskie relacje,

- kłopoty w kontaktach z przełożonymi lub współpracownikami. Relacje w pracy są bardzo ważne – spędzamy w niej mnóstwo czasu. Jeśli dochodzi do konfliktów ze współpracownikami czy do mobbingu, to osoba jest znacznie bardziej narażona na wypalenie zawodowe,

- przewlekły stres. Stres może być wywołany rozmaitymi czynnikami: nadmiarem pracy, trudnymi relacjami z innymi, rywalizacją w firmie, zbyt dużą presją i odpowiedzialnością,

- emocjonalne angażowanie się w problemy innych. Jeśli ktoś nie potrafi odciąć się od pracy, myśli o niej również po godzinach, to jest ryzyko wystąpienia u niego syndromu wypalenia zawodowego,

- brak możliwości awansu i rozwijania się. Są to najczęstsze powody wypalenia zawodowego. Mechaniczne wykonywanie stale tych samych obowiązków szybko prowadzi do znużenia pracą. Problem jest, gdy nie ma żadnych nowych wyzwań, możliwości uczenia się czegoś nowego, czy uzyskania wyższego wynagrodzenia.

Wypalenie zawodowe – test

Aby dowiedzieć się, czy grozi nam wypalenie zawodowe, warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań.

1. Czy moja praca mnie męczy?

2. Czy często odczuwam zniechęcenie w pracy?

3. Czy Twoja wydajność w pracy spadła?

4. Czy masz poczucie, że Twoja praca jest niepotrzebna, mało znacząca?

5. Czy często odczuwasz przygnębienie?

6. Czy łatwiej się stresujesz?

7. Czy zaniedbujesz kontakty z innymi i odczuwasz większą drażliwość w relacjach?

Jeżeli na większość tych pytań odpowiedzi są twierdzące, to może to oznaczać występowanie syndromu wypalenia zawodowego. Warto w tym celu skonsultować się z lekarzem.

Wypalenie zawodowe – jak sobie radzić?

Obawiasz się, że wypalenie zawodowe dotknęło właśnie ciebie? Nie wiesz, jak sobie z nim radzić? Istnieje kilka metod, które pomogą ci uporać się z tym bolesnym syndromem.

1. Wypoczynek oraz aktywność fizyczna. Jeśli bez przerwy pracujesz i nie potrafisz oddzielić obowiązków zawodowych od czasu wolnego, to koniecznie powinieneś nad tym popracować. Jeśli to możliwe – weź urlop. Staraj się więcej czasu spędzać z bliskimi. Zadbaj o regularną aktywność fizyczną.

2. Nowa pasja. Znalezienie zajęcia, które cię pochłonie to znakomita metoda na rutynę zawodową.

3. Asertywność i ustalanie granic. Nie bierz na siebie zbyt wielu obowiązków. Naucz się odmawiać i stawiać zdrowe granice współpracownikom i przełożonym.

4. Rozwój zawodowy. Jeśli to możliwe, poszukaj dobrych stron swojej pracy i rozwijaj w niej to, co cię interesuje. Jeżeli czujesz, że nie masz możliwości rozwijania się zawodowo w obecnej pracy, to pomyśl o zmianie na inną.

5. Docenianie swoich osiągnięć. Jeżeli jesteś osobą wypaloną zawodowo, to dotyka cię niskie poczucie własnej wartości. Z tego względu nie patrzysz na swoje dokonania obiektywnie. Porozmawiaj z kimś bliskim, kto pomoże ci docenić siebie i swoje osiągnięcia zawodowe.

6. Rozmowa ze specjalistą. Jeżeli powyższe metody nie przynoszą rezultatów, zasięgnij porady specjalisty – psychologa lub psychiatry. Dzięki temu dotrzesz do źródła swoich problemów i je przepracujesz.

Wypalenie zawodowe – leczenie u specjalisty

Leczenie wypalenia zawodowego to najczęściej psychoterapia bądź aktywna nauka technik relaksacyjnych. W pierwszej kolejności możemy się udać to lekarza internisty, który zleci odpowiednie badania. Jeżeli wyniki nie wykażą niczego niepokojącego, a objawy nadal się utrzymują, warto zasięgnąć porady psychologa bądź psychoterapeuty. Jeżeli na skutek wypalenia zawodowego dotknęła nas depresja, być może konieczne będzie wdrożenie leczenia farmakologicznego. Leki powinien przepisać wyłącznie specjalista psychiatra. Nie należy obawiać się leczenia wypalenia zawodowego. Praca nad sobą na psychoterapii nauczy nas radzenia sobie ze stresem, a także pomoże nam dotrzeć do tego, co powoduje nasz trudny stan (np. trudne relacje ze współpracownikami, pracoholizm, niewłaściwa praca). Skutki wypalenia zawodowego mogą być groźne. Możliwe jest pojawienie się nerwicy, depresji, a także ogólne pogorszenie stanu zdrowotnego. Warto zatem jak najszybciej rozpocząć odpowiednie leczenie.