Czym są predyspozycje zawodowe?
Predyspozycje zawodowe stanowią wrodzone skłonności, które predysponują daną osobę do wykonywania konkretnego zawodu. Każda jednostka jest wyposażona w inne talenty i umiejętności. Są one niezwykle istotne w pracy. Według psychologów nie powinniśmy negować wrodzonych cech charakteru i dobrze jest wykorzystywać swoje wrodzone zdolności, na przykład w życiu zawodowym.
John Lewis Holland to amerykański psycholog, będący autorem koncepcji predyspozycji zawodowych. Twierdził on, że predyspozycje zawodowe konkretnych ludzi pojawiają się za sprawą życiowych doświadczeń, a także poprzez adaptację do wymagań środowiska. Oznacza to, że są one ściśle związane z przebiegiem życia człowieka oraz wrodzonymi cechami osobowości. Test Hollanda pozwala określić nasze predyspozycje zawodowe. Przykłady predyspozycji zawodowych według Hollanda (wyróżnił on sześć rodzajów preferencji zawodowych):
- - społeczny - odnajduje się w zajęciach z innymi ludźmi. Chętnie się opiekuje, doradza, pomaga, wyjaśnia.
- - konwencjonalny - preferuje zajęcia i zawody związane z porządkowaniem oraz strukturalizowaniem danych. Ceni bezpieczeństwo oraz porządek.
- - realistyczny - dotyczy osób odnajdujących się w rozwiązywaniu różnych problemów. Pracuje on przy użyciu maszyn i narzędzi. Nie ma problemów z pracą fizyczną.
- - artystyczny - jest kreatywny, chętnie rozwija nowe pomysły, tworzy idee. Interesują go sztuki piękne, literatura, muzyka.
- - badawczy - chce zrozumieć otaczający nas świat. Podejmuje się rozwiązywania abstrakcyjnych, skomplikowanych problemów, tworzenia nowych idei.
Każda jednostka posiada swój indywidualny rodzaj preferencji zawodowych i powinna poszukiwać zawodu odpowiadającego jej umiejętnościom. Pozwoli jej to na osiągnięcie satysfakcji w sferze zawodowej.
Preferencje zawodowe najlepiej badać u dzieci w wieku szkolnym.
Inne przykłady predyspozycji zawodowych to:
- - kompetencje twarde (mierzalne) – związane z wykształceniem, umiejętnościami technicznymi, znajomością danego języka czy rozmaitymi kursami,
- - kompetencje miękkie – umiejętności interpersonalne, dotyczące kompetencji do pracy z ludźmi,
- - talenty osobiste – np. motywacja, odporność na stres, kreatywność, zdolności artystyczne, chęć do działania.
Dlaczego warto znać swoje predyspozycje zawodowe?
Diagnoza predyspozycji zawodowych i ich poznanie jest kluczowe w wyborze ścieżki kariery. Zdarza się, że predyspozycje określane są jako „powołanie zawodowe”. Wpływają one bowiem znacząco na ułatwianie bądź utrudnianie pracy w konkretnych środowiskach zawodowych.
Predyspozycje zawodowe są związane z uzdolnieniami i talentami. Oprócz tego zawierają one w sobie nasze zainteresowania, temperament, cechy osobowości oraz wartości.
Bardzo istotne jest poznanie swoich predyspozycji zawodowych, by móc szukać zawodu odpowiadającego naszym talentom i zainteresowaniom. Pozwoli to na czerpanie satysfakcji z pracy, która stanowi niezwykle istotną część naszego życia.
Zgodność środowiska zawodowego z preferencjami jest zatem ogromnie ważna. Dzięki temu wykorzystamy wrodzone cechy i uzdolnienia. Oprócz tego mamy wówczas szanse na ciągły rozwój oraz samorealizację. W przypadku wyboru odpowiedniej ścieżki kariery – jesteśmy bardziej zaangażowani w pracę, zainteresowani jej treściami, a także częściej odnosimy sukcesy.
Jeżeli zatem zależy nam na czerpaniu większej satysfakcji z życia zawodowego, to koniecznie powinniśmy poznać nasze predyspozycje zawodowe i szukać pracy zbieżnej z naszą osobowością zawodową. Im bardziej zawód będzie dopasowany do naszych predyspozycji, tym większą satysfakcję będziemy odczuwać.
Jak rozpoznać swoje predyspozycje zawodowe?
Jedną z najpopularniejszych metod mających na celu badanie predyspozycji zawodowych są testy. Początkowo powinny one być wykonywane w szkole, byśmy mogli poznać swoje preferencje już na wczesnym etapie życia. Pomaga to w wyborze odpowiedniej ścieżki kształcenia. Uświadomienie sobie tego, jakie są nasze wrodzone zdolności znacznie ułatwia nam wybór szkoły, pracy i pokierowania naszą karierą zawodową.
Gdy rozważamy jakie są nasze predyspozycje zawodowe, kluczowe jest odpowiedzenie sobie przez nas na pytanie: kim jestem? Co lubię robić? Niejednokrotnie okazuje się to trudne, bo często pod wpływem otoczenia przyjmujemy cudze pasje za własne. Warto zatem skorzystać z pomocy psychologów bądź rekruterów i wykonać testy predyspozycji zawodowych.
Test predyspozycji zawodowych – gdzie go zrobić?
Testy predyspozycji zawodowych można rozwiązać w punktach doradztwa zawodowego, jak i w sieci na odpowiednich stronach internetowych. Online dostępny jest darmowy test predyspozycji zawodowych. Najpopularniejsze i najczęściej spotykane są testy Hollanda. Jeżeli jednak nie jesteśmy pewni, czy nasze odpowiedzi będą w pełni zgodne z nami – najlepiej wówczas zasięgnąć porady specjalisty psychologa i rozwiązać test przy jego udziale. Warto to zrobić, by nie męczyć się w pracy niezgodnej z naszymi predyspozycjami – może to doprowadzić do szybkiego wypalenia zawodowego. Dzięki poznaniu naszych preferencji zawodowych jesteśmy w stanie zaoszczędzić sobie wielu rozczarowań związanych z pracą.