Aby lepiej zrozumieć tę teorię, można posłużyć się stwierdzeniem, że każdy z nas posiada w istocie aż trzy różne mózgi, które współpracują jednak ze sobą w ramach jednego mózgu trójdzielnego. W zależności od tak zwanej biostruktury mózgu jeden z tych obszarów jest najczęściej silniej rozwinięty od pozostałych, co w znacznym stopniu przekłada się na codzienne zachowania danej osoby. Nasilenie aktywności tych „trzech mózgów” jest uwarunkowane genetycznie, a u każdego człowieka ich proporcje kształtują się inaczej, co tłumaczy różnice w ludzkich reakcjach i wyborach. Jest to stała część naszej osobowości.

Odkrycie MacLeana doprowadziło do powstania metodologii STRUCTOGRAM®, która umownie przypisuje każdemu z trzech wyszczególnionych przez badacza obszarom mózgu konkretne kolory. Intuicyjnemu, instynktownemu pniu mózgu przypisano kolor zielony; emocjonalnemu, impulsywnemu międzymózgowiu nadano kolor czerwony, a racjonalne, analityczne kresomózgowie jest w STRUCTOGRAMie, niebieskie. Kolory są tutaj kwestią umowną, mającą ułatwić zrozumienie tematu i usprawnić komunikację. Rzecz jasna, każdy z nas jest w posiadaniu każdego z tych trzech obszarów, z reguły jeden z nich jest jednak najaktywniejszy – określa się go mianem dominanty. Drugi pod względem stopnia rozwinięcia obszar mózgu to tak zwana subdominanta, najmniej rozwinięty element jest natomiast określany mianem deficytu. Ta indywidualna kompozycja kolorów w dużej mierze wpływa na nasze postrzeganie świata, kształtując między innymi nasze preferencje.

Nasze mózgi a dzisiejsze decyzje

Reprezentanci poszczególnych dominant mózgu bardzo często będą zachowywać się w tych samych sytuacjach zupełnie inaczej. Każdy z nich będzie miał także nieco inne priorytety. 

„Zielony” pień mózgu

Empatyczny „zielony” będzie się czuł jak ryba w wodzie w towarzystwie innych ludzi, z którymi zawsze znajdzie temat do rozmowy. Ponieważ pień mózgu koncentruje się w dużej mierze na przeszłości, „zielony” często będzie miał zamiłowanie do tradycji, a zbyt dużo innowacji może wywołać u niego pewien stopień niepokoju. Ten typ biostruktury bardzo ceni sobie poczucie bezpieczeństwa oraz wszystko to, co naturalne – dotyczy to zarówno kontaktu z przyrodą, jak i produktów, których używa „zielony”. Zatem, w obecnej sytuacji takie osoby bardzo obawiają się o swoich bliskich. Podejmując decyzje będą kierować się własną intuicją, jak również bazować na przeszłości. Jeśli kiedyś, w podobnej, trudnej sytuacji sprawdziło się u niego, obecnie podejmie decyzję w oparciu o tamto doświadczenie. Wyobraźmy sobie, jeśli takiej osobie kiedyś zabrakło jedzenia, może wczasie studiów czy początku kariery zawodowej, dzisiaj z pewnością zadba o wielkie zapasy jedzenia w domu. Kupi za dużo, bo będzie obawiała się, ze może jej i jej bliskim tego zabraknąć. Taka osoba najszybciej zapyta sąsiadów, czy nie potrzebują wsparcia i będzie często, sama ryzykując, chciała pomoc komu tylko się da. 

„Czerwone” międzymózgowie

Osoba o najsilniej rozwiniętym międzymózgowiu, czyli tak zwany „czerwony”, najczęściej będzie istnym wulkanem energii, który kocha być w centrum uwagi. W przeciwieństwie do „zielonego”, ten typ biostruktury z ekscytacją będzie wypatrywał nowości, które pozwolą mu podnieść swój status społeczny. Dla „czerwonego” liczy się prestiż, choć jego wrodzona skłonność do rywalizacji sprawia, że najpewniej będzie zawzięcie negocjował warunki uzyskania tego, na czym mu zależy. 
Międzymózgowie ma tendencję do impulsywnych, emocjonalnych reakcji, dlatego osoba, u której wiedzie ono prym, będzie podejmować decyzje najszybciej ze wszystkich biostruktur – choć równie dobrze po chwili będzie mogła chcieć je zmienić. Obecna sytuacja to dla tego typu ludzi szybka potrzeba działania. Nie będzie czekać, będzie szukać natychmiast rozwiązań. Dla niego liczy się tu i teraz, czyli, co mogę zrobić w tym momencie. Wszystko jest lepsze, niż bezczynność. W sklepie na zakupach zobaczy, że wszyscy kupują mięso, więc też stwierdzi, że tak zrobi, nie pomyślawszy, czy mamy je gdzie trzymać. Jednego dnia powie, że zwalnia wszystkich, bo nie utrzyma firmy, następnego zacznie walczyć z rzeczywistością i wokół wszystkim mówić: „że wygramy, kto jak nie my”? Będzie się „podkręcać” medialnymi doniesieniami, mogąc doprowadzić swoje emocje do zenitu. Cześciej wybuchnie, podniesie głos, czując się bezradnie w obliczu „nieznanego zawodnika”, jakim jest obecna sytuacja, bo fatalnie się czuje tracąc kontrolę.

„Niebieskie” kresomózgowie

Pozostaje jeszcze „niebieski mózg”, którym określa się w STRUCTOGRAM-ie dominujące kresomózgowie. „Niebiescy” mają tendencję do wychodzenia myślami w przyszłość, dlatego słyną z rozwiniętych zdolności planowania. Do ludzi (zwłaszcza nowo poznanych) podchodzą oni z pewnym dystansem, a ze względu na zamiłowanie do dokładnego analizowania swoich wyborów potrzebują zdecydowanie najwięcej czasu na podjęcie decyzji. „Niebiescy” cenią sobie wszelkie innowacje, jednak w przeciwieństwie do „czerwonych”, nie chodzi im o prestiż, a o funkcjonalność. To najbardziej rozsądna z biostruktur, która będzie stawiała na dokładnie przemyślane działania. W sytuacji kryzysu taka osoba, częściej, niż wcześniej omówione, zamknie się w sobie. Może zamilknąć na wiele godzin, snując w głowie plan na najbliższe dni, tygodnie, a nawet miesiące. Rzadko da się ponieść emocjom i uczucia, a podejdzie do całej sytuacji bazując na faktach i statystykach. Wytłumaczy nam, że nie ma sensu gromadzić zapasów jedzenia podczas pandemii, bo większość z nich straci datę ważności i potruje nas wszystkich. Taka osoba, zanim wygłosi swoją opinię w aktualnym temacie, sprawdzi wszystko w wielu źródłach, będzie czytać artykuły, badania, zaobserwuje doniesienia ze świata i nich podstawie wyciągnie wnioski. A podzieli się nimi dopiero w sytuacji paniki innych lub na wyraźną prośbę.

Mózg a nasze strategie przetrwania kryzysu

Wiedza o sposobie funkcjonowania ludzkiego mózgu potrafi znacznie ułatwić wiele aspektów codziennego życia. Znajomość własnej biostruktury przekłada się na świadomość swoich mocnych i słabszych stron, ułatwiając podejmowanie istotnych wyborów oraz wzmacniając samoakceptację. Ze względu na różne uwarunkowania i preferencje, każda z opisanych powyżej biostruktur mózgu ma inne motywy działania, które przekładają się na sposób podejmowania decyzji i przetrwania tego czasu. Jeśli będziemy tego świadomi łatwiej nam będzie samymi ze sobą, a także z naszymi bliskimi, z którymi teraz spędzamy niejednokrotnie całą dobę na małej powierzchni.

Wiadomo już, że towarzyscy „zieloni” cenią sobie obecność innych ludzi, a także poczucie bezpieczeństwa. 

Zatem ich strategią na przerwanie jest kontakt z drugim człowiekiem. Rozmowy z bliskimi, „wiszenie” na telefonie czy organizowanie wirtualnych spotkań na komunikatorach. Będzie sięgać do rodzinnych albumów ze zdjęciami, wracać do podobnych historii sprzed lat. Popłacze, pomartwi się, będzie potrzebowała częściej, niż inni przytulenia, usłyszenia, że „wszystko będzie dobrze”, a także bardzo pomoże jej to, że może zając się innymi, nakarmić ich, albo zrobić im jakąś przyjemność. Jednocześnie, liczy się dla nich bliskość natury, wyjście na spacer do lasu, oczywiście tylko z najbliższymi, wszak ma być bezpiecznie. W przypadku „zielonego” grunt to spokój i dobra atmosfera, zadbaj o to, jeśli masz kogoś takiego blisko siebie. Na tyle na ile dasz radę. Nadmierna ilość szczegółowych i liczbowych informacji na temat tego, co się dzieje może zadziałać na niego odstraszająco.

Dla odmiany, charyzmatyczny „czerwony” chce być w ruchu w każdej dziedzinie swojego życia. 

Strategią przetrwania będzie dla takiej osoby działanie. Wysprząta w kilka dni cały dom, garaż, piwnicę. Będzie szukać dziesiątek możliwości na tą kryzysową sytuację. Wymyśli nowe biznesy, kampanie, podejmie dziesiątki decyzji. Będzie mobilizować rodzinę i przyjaciół do działania. Szybko będzie wdrażać swoje myśli w rzeczywistość.  Ponieważ międzymózgowie ma tendencję do podejmowania decyzji impulsywnie, dobrze jest bacznie obserwować „takiego” swojego bliskiego, by nie przegapić momentu dokonania jakiegoś wyboru. Warto go wtedy zatrzymać i zapytać, co zrobi z tą zmianą, kiedy wszystko wróci do normy. No i jeśli masz takie dziecko, pamiętaj, ono potrzebuje adrenaliny, ruchu, aktywności, dlatego jest takie niecierpliwe. Oddychaj :-)

Analityczny „niebieski” bez wątpienia będzie z kolei potrzebował możliwie jak największej liczby dostępnych danych. 

Strategia przetrwania jest tutaj poukładana i zaplanowana. Wszystko jest już przeliczone. Taka osoba wie, na ile nam starczy zapasów, pieniędzy czy innych dóbr. Ona potrzebuje teraz zbierać dane, aby ewentualnie dokonywać korekt w planie, który stworzyła. Potrzebuje czasu tylko dla siebie, ciszy i zmierzenia się samotnie ze swoimi lękami i tym, co może przynieść przyszłość.  To zdecydowanie najbardziej racjonalna biostruktura, dla której duże znaczenie będzie zrozumienie sytuacji i „przepuszczenie” jej przez siebie. Warto pamiętać o tym, że „niebieski” mózg potrzebuje najwięcej czasu na podjęcie decyzji, zwłaszcza w przypadku tak istotnej kwestii, jak nasze zdrowie i życie. Warto dać mu czas na zastanowienie się, nadmierny pośpiech może go bowiem spłoszyć, podobnie jak zbyt nachalne podejście domownika, żeby wiedział co robić tu i teraz.

Powyższe wskazówki to tylko przedsmak kompleksowej wiedzy, jaką niesie ze sobą naukowa, a jednocześnie zaskakująco intuicyjna metodologia STRUCTOGRAM®. Choć na pozór mózg i obecna, niezwykle trudna ,sytuacja mogą wydawać się dwoma zupełnie odrębnymi tematami, znajomość tajników funkcjonowania tego kluczowego organu może okazać się teraz bezcenna.

Anna Urbańska - neurocoach i Master Trener STRUCTOGRAMu, metodologii, która wykorzystując wiedzę o genetyce mózgu, pozwala skuteczniej sprzedawać, zarządzać i radzić sobie w relacjach ze sobą i innymi.  Jej pasją jest rozwój osobisty i odkrywanie potencjału ludzkiego. Przez jej programy szkoleniowe i coachingi przeszło ponad 20 tys. osób. Autorka 8 książek.