To najbardziej magiczna noc w słowiańskiej tradycji. Wszystko, co musisz wiedzieć o Nocy Kupały 2025
Noc Świętojańska 2025 przypada z 23 na 24 czerwca, a jej pogański pierwowzór – Noc Kupały – z 21 na 22 czerwca. To właśnie wtedy obchodzimy najkrótszą noc w roku – zaledwie 6,5 godziny ciemności! Sprawdź, jak wyglądały dawne obrzędy i skąd wzięło się przekonanie, że „po Janie można już się kąpać”.
- ELLE
Spis treści:
- Kiedy wypada Noc Świętojańska i Noc Kupały w 2025 roku?
- Pogańskie korzenie i zwyczaje Nocy Kupały
- Najkrótsza noc roku – ile potrwa i co symbolizuje?
- Tradycje i rytuały: ogniska, wianki, kwiat paproci
Kiedy wypada Noc Świętojańska i Noc Kupały w 2025 roku?
W 2025 roku letnie przesilenie, a więc najdłuższy dzień i najkrótsza noc, przypada na 21 czerwca. Tego dnia odbędzie się tradycyjna Noc Kupały, która symbolicznie zamyka cykl obrzędów i wita „czas życia” – lato, płodność i urodzaj.
Noc Kupały obchodzona będzie z 21 na 22 czerwca, natomiast Noc Świętojańska, jako jej chrześcijańska wersja, przypada na noc z 23 na 24 czerwca. Obie noce wypełnione są zwyczajami, które mimo upływu wieków przetrwały w kulturze ludowej.
Pogańskie korzenie i zwyczaje Nocy Kupały
Noc Kupały była słowiańskim świętem żywiołów – ognia i wody. Wierzono, że ich siła osiąga w tę noc swoje maksimum. Rozpalano ogniska, które rytualnie wzniecano za pomocą drewna, słomy i smoły. Przez płomienie przeskakiwano w parach – miało to zapewnić zdrowie, płodność i odpędzić złe moce.
Powszechne były również wróżby miłosne. Dziewczęta puszczały na wodę wianki z zapalonym łuczywem, które chłopcy próbowali wyłowić. Jeśli któryś z nich wyłowił wianek konkretnej dziewczyny, wracał z nim do wspólnoty i próbował odnaleźć jego właścicielkę – co często prowadziło do zawarcia związku.
Nieodzownym elementem była legenda o kwiecie paproci. Według wierzeń, zakwita on tylko raz w roku – właśnie podczas Nocy Kupały. Ten, kto go znajdzie, ma zyskać niezwykłą moc: rozumienie języka zwierząt, niewidzialność i władzę nad skarbami ziemi.
Po rozpowszechnieniu chrześcijaństwa Kościół próbował wyprzeć pogańskie święto, wprowadzając Noc Świętojańską – wigilię św. Jana Chrzciciela. Obchodzona jest z 23 na 24 czerwca. Zamiast walki z tradycją, Kościół ją przekształcił – włączając do kalendarza liturgicznego.
Podczas tej nocy święcono zioła oraz wodę, wierząc, że nabierają one mocy uzdrawiającej i oczyszczającej. Mówiono, że „po Janie można się już kąpać w rzekach i jeziorach”, bo woda staje się ciepła i bezpieczna – zarówno fizycznie, jak i duchowo.
Najkrótsza noc roku – ile potrwa i co symbolizuje?
Noc Kupały 2025 – czyli noc z 21 na 22 czerwca – będzie trwać tylko około 6,5 godziny, a dzień poprzedzający ją – aż 16 godzin i 47 minut. Czas ten różni się nieco w zależności od regionu Polski. Dla przykładu:
Bydgoszcz: zachód słońca o 21:18, dzień trwa 16 godz. 56 min 56 sek.
Łódź: zachód o 21:03, dzień trwa 16 godz. 37 min 52 sek.
Zakopane: zachód o 20:50, dzień trwa 16 godz. 14 min 6 sek.
Najkrótsza noc roku to moment, w którym symbolicznie żegnamy wiosnę i witamy pełnię lata.
Tradycje i rytuały: ogniska, wianki, kwiat paproci
Obie noce – Kupały i Świętojańska – obfitują w tradycje niosące głęboką symbolikę. To czas miłości, magii, urodzaju i oczyszczenia. Ogień i woda symbolizują siły życia, a święto miało zapewnić ochronę przed złymi mocami i sprowadzić dobrobyt.
Nie brakowało też wróżb – zarówno miłosnych, jak i zdrowotnych. Rytualne zbieranie ziół, wianki, ogniska, pieśni – to wszystko tworzyło atmosferę, która przez wieki zachwycała i fascynowała kolejne pokolenia. Do dziś wiele miast i wsi organizuje inscenizacje tych dawnych obrzędów – jak np. Wianki na Wiśle w Kazimierzu Dolnym.