Co to jest mobbing?

Mobbing to rodzaj negatywnych zachowań, polegających na nękaniu, zastraszaniu lub wyśmiewaniu pracownika. Pojęcie to zdefiniowane jest również w Kodeksie Pracy, w ustawie z 26 czerwca 1974 roku. To na podstawie tego prawa zachowania, które noszą znamiona mobbingu są karane.

Mobbing to świadome, długotrwałe i uporczywe uprzykrzanie życia podwładnego lub współpracownika. Jego głównym celem ma być wymuszenie na nękanym pewnych zachowań, ośmieszenie go przed innymi, wykluczenie z pewnego grona lub po prostu obniżenie jego samooceny i jakości pracy. Istotne jest to, że działania tego typu wykonywane są z pełną premedytacją i trwają przez dłuższy czas.

Mobbing to zjawisko, którego mogą doświadczyć również dzieci i nastolatki uczęszczające do szkoły. W takim przypadku osobą odpowiedzialną za niwelowanie tego typu zachowań jest dyrektor szkoły lub wyznaczona w tym celu przez niego osoba. Każdy zgłoszony przypadek nękania i prześladowania dziecka przez rówieśników bądź nauczycieli musi zostać dokładnie zbadany. W przypadku wskazania jakichkolwiek uchybień konsekwencje mogą zostać wyciągnięte zarówno od oprawcy, jak i samej placówki kształcącej.

Mobbing w pracy

Mobbing to pojęcie, dotyczące w głównej mierze relacji i zachowań w środowisku zawodowym. Otwarta wrogość, złośliwe przytyki i niesprawiedliwe traktowanie to działania, które nie powinny pozostawać bez echa. Ważne jest, by nie pozwolić sobie na takie traktowanie i mówić otwarcie o problemie. Można również zgłosić zachowania o charakterze mobbingowym swojemu przełożonemu, o ile to nie on jest osobą dręczącą.

Pracodawca jest prawnie zobligowany do przeciwdziałania mobbingowi i reagowania na każde podejrzane zachowanie. Jeśli dopuści się on zaniedbań pod tym kątem, może ponieść za to karę i zostać zmuszony przez sąd do zapłacenia sporego odszkodowania na rzecz nękanego pracownika.

Mobbing ze strony pracodawcy może przyjmować różne formy, od złośliwych komentarzy czy niedwuznacznych uwag po przymuszanie do zbyt wielu nadgodzin pod groźbą zwolnienia. Wiele osób przyjmuje tego typu traktowanie, uznając go za "zasłużoną reprymendę" lub "ostrą motywację do pracy". Należy jednak pamiętać, by nigdy nie godzić się na tego typu zachowania i głośno się im przeciwstawić. Mobbing ze strony pracodawcy można zgłosić do instytucji, zajmujących się krzywdzeniem praw pracownika, takich jak Państwowa Inspekcja Pracy.

Choć mobbing nie jest uznawany w Polsce za przestępstwo, to poszkodowany może dochodzić swoich praw przed wymiarem sprawiedliwości. Jeśli osoba pokrzywdzona zdecyduje się wejść na drogę sądową, to pracodawca będzie osobą oskarżoną o zaniechanie i świadome dopuszczenie do tego typu zachowań. Nękany może wnieść do sądu wniosek o odszkodowanie za doznaną krzywdę, a w przypadku udowodnienia winy pracodawca musi zapłacić całą kwotę.

Jak rozpoznać mobbing?

Mobbing jest formą agresji, mogącą przyjmować różne formy. Zarówno złośliwe docinki i komentarze, jak też przymuszanie do pracy ponad kompetencje i możliwości mieszczą się w spektrum tego pojęcia. Aby jednak można było mówić o zjawisku mobbingu, muszą zostać wyczerpane wszystkie jego znamiona.

Przede wszystkim ofiarą mobbingu może paść wyłącznie pracownik. Ustawa nie chroni pracodawców, a jedynie nakłada na nich obowiązek przeciwdziałania tego typu zachowaniom. Działania agresora muszą być skierowane przeciwko pracownikowi i polegać na jawnym zastraszaniu lub nękaniu go. Celem takich działań musi być wywołanie u ofiary określonych zachowań, wykluczenie go z grupy lub po prostu ośmieszenie. Efektem mobbingu musi być obniżenie wydajności i produktywności, a także uczucie poniżenia lub wyalienowania.

W kwalifikacji mobbingu istotne jest również to, od jakiego czasu i jak często prowadzone są działania przeciw pracownikowi. W ustawie określone one zostały jako "uporczywe i długotrwałe", natomiast same ramy czasowe nie są dokładnie podane. Wynika to z faktu, że każda sprawa o mobbing jest rozpatrywana indywidualnie. Pojedynczy atak słowny czy złośliwa uwaga co jakiś czas mogą nie spełnić obydwu z tych norm i zostać odrzucone przez sąd.

Jak udowodnić mobbing?

Mobbing to rodzaj agresji, opartej na słownym nękaniu i grożeniu. Niejednokrotnie działania, prowadzone przez atakującego prowadzą do odejścia z pracy, samookaleczenia, depresji czy nawet samobójstwa ofiary mobbingu. Istotne jest, by przeciwdziałać tego typu zachowaniom i odpowiednio wcześniej zgłaszać nieprzyjemne sytuacje. Jak jednak udowodnić, że miały one miejsce?

Ponieważ sprawa o mobbing wytaczana jest z wniosku cywilnego, to poszkodowany ma obowiązek dostarczyć obciążający materiał dowodowy. Jego rolę mogą pełnić nagrania, zdjęcia czy filmiki ukazujące sytuacje, w których osoba pozywająca padła ofiarą nękania ze strony pracodawcy lub współpracowników.

Pozyskanie tego typu dowodów jest jednak niezwykle ciężkie, ponieważ nie każde nagranie może zostać wykorzystane w sądzie jako dowód. W wielu przypadkach wymiar sprawiedliwości odrzuca zapis, który został pozyskany w sposób niezgodny z prawem, np. nagranie z ukrytej kamery.

Jeśli zdecydujesz się na zgłoszenie mobbingu do swojego przełożonego, postaraj się również zadbać o dostarczenie odpowiedniej ilości dowodów. W przypadku, gdy sprawa pozostaje w murach firmy warto zdecydować się na sporządzenie choćby krótkiego nagrania, przedstawiającego atak agresora. Dzięki niemu będziesz w stanie przedstawić pracodawcy skalę problemu i udowodnisz, że mówisz prawdę.

Najlepszym sposobem na udowodnienie mobbingu są zeznania świadków tego typu zachowań. Postaraj się, by w sytuacjach, gdy zbliża się do ciebie agresor zawsze były obok ciebie inne osoby. Słowa świadków stanowią pewniejszy dowód, niż nielegalnie pozyskane nagrania i dają większą szansę na wygranie sprawy.