Co to jest borderline?

Borderline to tak zwane zaburzenia z pogranicza, znajdujące się pomiędzy schizofrenią a nerwicą. Doznania są zbyt intensywne, by miały charakter neurotyczny, ale jednocześnie nie osiągają pułapu zaburzeń psychotycznych. Szacuje się, że na borderline cierpi około 1-2% populacji, z czego 8-10% chorych ginie śmiercią samobójczą.

Borderline to zaburzenie osobowości, prowadzące do utrudnienia prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie. Osoby cierpiące na tę przypadłość doświadczają tych samych emocji co osoby zdrowe, jednak ich odczuwanie jest wzmocnione i zwielokrotnione. Szczególnie intensywne są uczucia negatywne, takie jak lęk przed porzuceniem, gniew, frustracja, smutek, poczucie winy czy wstyd. Bezustanna huśtawka emocjonalna jest dla osoby z borderline wykańczająca. Zmaganie się z własnymi silnymi odczuciami, duża potrzeba bliskości i jednoczesne ciągłe uczucie niedostosowania społecznego często prowadzą do dramatycznych czynów z ich strony, takich jak samobójstwo czy samookaleczenie.

W mózgu osoby, cierpiącej na zaburzenia typu borderline zachodzą zmiany na poziomie systemów neuronowych. Wzmacniane jest odczuwanie i intensywność emocji i przeżyć negatywnych, co z czasem prowadzi do eskalacji wstydu, gniewu i poczucia winy. Również systemy mózgowe, odpowiedzialne za adekwatne reagowanie i dostosowywanie emocji do sytuacji szwankują, dodatkowo intensyfikując doznania i ciężkie przeżycia.

Przyczyny powstawania zaburzeń typu borderline

Borderline to zaburzenie, które znacząco utrudnia życie codzienne i praktycznie uniemożliwia budowanie zdrowych relacji z innymi ludźmi. Jest to schorzenie bardzo złożone, dlatego przyczyny jego powstawania nie są w pełni określone oraz zbadane. Przyjęto jedynie, że pewne warunki środowiskowe oraz obciążenie genetyczne mogą przyczyniać się rozwoju zaburzeń borderline.

Do rozwoju tego typu osobowości może przyczynić się trudna i niepewna sytuacja rodzinna. Za podstawowy czynnik uważa się nieprawidłowe relacje z rodzicami, spowodowane  zaniedbaniami z czasów dzieciństwa. Osoby cierpiące na borderline najczęściej miały bardzo słaby kontakt z matką, postrzegały ją jako osobę bez zaangażowania, niestroniącą od kłótni i mocno zdystansowaną. Z kolei rola ojca praktycznie nie istnieje, ponieważ tato całkowicie wycofuje się z wychowania swojego dziecka lub w ogóle znika (np. zakłada własną rodzinę).

Z powodu takiego traktowania ze strony najbliższych ludzie z osobowością borderline czują ogromny lęk przed porzuceniem. Jednocześnie boją się dopuścić do siebie kogokolwiek z obawy przed zranieniem, dlatego odpychają ludzi np. poprzez niemiłe zachowanie. Często osoby, cierpiące to na to zaburzenie doświadczają w dzieciństwie i młodości bolesnej rozłąki z bliskimi dla nich osobami, przemocy fizycznej lub molestowania seksualnego.

Takie przeżycia dodatkowo utrudniają im rozumienie świata i możliwość zaufania innym ludziom. Nie zmienia to jednak faktu, że z powodu odrzucenia przez najbliższych bardzo pragną miłości oraz bliskości. Czują się jednak pozbawieni kontroli nad postępowaniem swoim oraz innych, dlatego często ich próby zaprzyjaźnienia się z kimś stają się swoistą parabolą emocji i uczuć.

Zachowania charakterystyczne dla osobowości borderline

Zaburzenia osobowości typu borderline znacząco utrudniają codzienne funkcjonowanie w społeczeństwie. Ogromna intensywność emocji, odczuwanych przez takie osoby praktycznie uniemożliwia im prawidłowe reagowanie na poszczególne sytuacje. Z tego powodu ludzie z osobowością borderline postrzegani są często jako furiaci czy agresorzy.

Charakterystyczne dla osobowości borderline jest połączenie lęku przed opuszczeniem z zachowaniami, prowadzącymi do odpychania drugiej osoby. Jest to pewnego rodzaju dysonans, wywołany jednoczesnym odczuwaniem strachu przed skrzywdzeniem oraz ogromnej potrzeby bliskości. Odbija się on w zachowaniu osoby z borderline względem innych ludzi. Z jednej strony człowiek z tą osobowością potrafi urządzać karczemne awantury, być chorobliwie zazdrosny i starać się odciąć swojego "wybrańca" od innych ludzi. Gdy jednak dotrze do niego nieadekwatność jego reakcji, często bardzo żałuje swoich czynów i przeprasza za nie.

Innym rodzajem zachowania charakterystycznego dla osób z borderline jest intensywność odczuwanych przez nich emocji. Ludzie cierpiący na ten rodzaj zaburzeń osobowości mają takie same uczucia jak każdy inny, jednak są one wzmocnione i zwielokrotnione. Szczególnie dotyczy to emocji negatywnych, takich jak złość, gniew czy poczucie winy. U osoby z borderline smutek bardzo szybko zmienia się w rozpacz, a niewinna słowna utarczka może doprowadzić do wybuchu ogromnej awantury.

Szybka zmiana nastrojów również należy do charakterystycznych dla borderline rodzajów zachowań. Ludzie z tym typem zaburzeń osobowości bardzo często i szybko zmieniają humor, najczęściej na gorszy. Zazwyczaj spadek nastroju spowodowany jest pozornie błahą i nieistotną rzeczą. Z tego powodu wiele osób postrzega nagłe wahania nastrojów u ludzi borderline jako wybryki i wymysły, zupełnie nieumotywowane i nieadekwatne do sytuacji.

Ludzie z osobowością typu borderline często prowadzą również bardzo niezdrowy, wręcz niebezpieczny styl życia. Zachowania takie jak brawurowa jazda samochodem, uprawianie przypadkowego seksu czy nawet kradzież dostarczają im bardzo intensywnych doznań, które pozwalają oderwać się od równie silnych negatywnych emocji. Często również osoby borderline pogrążają się w nałogach, takich jak zakupoholizm, anoreksja, bulimia, hazard czy alkoholizm. Rozrywki te pozwalają im na chwilowe zapomnienie i przynoszą natychmiastową ulgę w postaci przerwy od złych emocji, zalewających ich umysł.

Jak żyć z osobą z borderline?

Życie z osobą, cierpiąca na zaburzenia typu borderline jest ciężkie, niestabilne i obfituje w ogrom negatywnych emocji. Przeciętnemu człowiekowi ciężko jest nadążyć za szybko zmieniającymi się nastrojami oraz zrozumieć ilość bodźców, jakie otrzymują ludzie z osobowością borderline. Często prowokują oni kłótnie, prowadząc do rozładowania nagromadzonych emocji. Zdarza się również, że osoby z tym zaburzeniem są agresywne i uciekają się przemocy psychicznej lub fizycznej.

Życie z człowiekiem o osobowości borderline to nieustanna karuzela uczuć i emocji. W jednej chwili pojawiają się wielkie wyznania i błagania o to, by nigdy tej osoby nie opuścić. Chwilę później ten sam człowiek wywołuje awanturę o błahostkę, na którą większość ludzi pewnie nie zwróciłoby uwagi. Żyjąc z osobą o podobnych zaburzeniach nigdy nie można być pewnym, jak zakończy się dzień i co przyniesie po drodze.

Ludzie z osobowością borderline mogą zostać całkowicie wyleczeni. Wymaga to jednak czasu, odpowiednio dobranej terapii oraz w niektórych przypadkach leczenia farmakologicznego. Jeśli z tego typu zaburzeniami zmaga się bliska ci osoba, koniecznie skorzystaj z pomocy specjalisty (psychologa lub psychiatry). Pod ich nadzorem dowiesz się, w jaki sposób możesz pomóc i jakie kroki należy przedsięwziąć, by ułatwić osobie z zaburzeniami powrót do normalności.