Obalamy mity żywieniowe - co naprawdę wiesz o napojach roślinnych?
Napoje roślinne cieszą się coraz większą popularnością nie tylko wśród wegan, ale też osób, które po prostu zwracają uwagę na to co spożywają. Jednak nadal krążą wokół nich mity nawiązujące do tego, że te produkty nie mają wartości odżywczych, a nawet są niezdrowe. Z czego to wynika i co o nich mówią badania?
Coraz bardziej świadomie podchodzimy do naszego odżywiania i pragniemy wiedzieć o nim jak najwięcej. Swoją wiedzę czerpiemy z social mediów, co zupełnie nie dziwi - to najlepiej dostępne źródło informacji, ale może być zwodnicze, ponieważ tam nikt nie weryfikuje kwalifikacji osób, które podejmują dany temat.
W social mediach możemy znaleźć informacje zasłyszane, przestarzałe lub nieprawidłowo zinterpretowane. Dlatego najlepiej korzystać z wiedzy płynącej z badań, szczególnie tych zrecenzowanych przez innych naukowców.
Jesteście już zmęczone analizą sprzecznych informacji? Przygotowaliśmy dla was 5 często powielanych mitów na temat napojów roślinnych.
Najpopularniejsze mity na temat napojów roślinnych
MIT: Olej rzepakowy w napojach owsianych jest niezdrowy
Czytacie na etykiecie, że napój owsiany zawiera olej i pojawiają się w waszych głowach znaki zapytania? Czy należy się obawiać tego składnika?
Olej rzepakowy zawiera wyjątkowo dużo niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, które obniżają poziom LDL (złego) cholesterolu i trójglicerydów, a podnoszą HDL (dobry) cholesterol. Działa ochronnie na układ krążenia, zmniejszając ryzyko zawału i udaru - wyjaśnia ekspertka Katarzyna Błażejewska-Stuhr.
Ze względu na swoje korzystne właściwości zdrowotne, jest rekomendowany przez dietetyków na całym świecie – w tym przez Światową Organizację Zdrowia[1]. Jego stosowanie znajduje się w oficjalnych zaleceniach żywieniowych, takich jak brytyjski Eatwell Guide oraz amerykańskie Dietary Guidelines[2].
Olej rzepakowy dodany do napoju poprawia jego konsystencję, jest nośnikiem smaku i ułatwia spienianie, co sprawia, że doskonale nadaje się do przygotowania cappuccino i latte.
MIT: Napoje owsiane nie mają wartości - to tylko woda z owsa
Owsiane napoje składają się w około 90% z wody – podobnie jak mleko krowie, sok pomarańczowy czy większość napojów, które spożywamy na co dzień. Jak podkreślono w Krótkiej książeczce o odżywianiu wydanej przez Oatly (2025), klucz tkwi w odpowiednich proporcjach. To właśnie właściwy balans między wodą, owsem i dodatkowymi składnikami decyduje o wyjątkowym smaku i konsystencji tych napojów. Gdyby zawierały aż 60% owsa, do ich spożycia potrzebny byłby widelec, a nie szklanka.
MIT: Napoje roślinne powodują skoki glukozy
Wszystko zależy od ogólnej diety i indywidualnych potrzeb. Porcja napoju owsianego w porannej kawie nie wpłynie na poziom glukozy we krwi – to po prostu zbyt mała dawka, by miała jakiekolwiek znaczenie – wyjaśnia ekspertka Katarzyna Błażejewska-Stuhr.
Ładunek glikemiczny (ŁG) to wskaźnik, który uwzględnia nie tylko ilość węglowodanów w porcji produktu, ale także tempo ich wchłaniania przez organizm. Informuje, w jakim stopniu spożycie danego produktu wpływa na poziom glukozy we krwi. Napoje owsiane mają niski ładunek glikemiczny, co oznacza, że zawarte w nich węglowodany są trawione powoli i nie prowadzą do gwałtownych wzrostów glikemii. Dotyczy to zarówno większych porcji (około 240 ml), jak i niewielkich ilości dodawanych do kawy (20–40 ml). Podobnie działa mleko krowie - również klasyfikowane jako produkt o niskim ładunku glikemicznym. Zawiera ono laktozę, naturalny cukier mleczny, który podnosi poziom glukozy we krwi w umiarkowanym, przewidywalnym stopniu.
MIT: Dieta roślinna nie dostarcza wystarczającej ilości białka
To jeden z najczęściej powtarzanych mitów, zwłaszcza wśród osób, które nie do końca rozumieją zasady diety wegetariańskiej i wegańskiej. Sam owies dostarcza wysokiej jakości białka, bogatego w niezbędne aminokwasy. Należy pamiętać, że białko nie pochodzi wyłącznie z produktów zwierzęcych – doskonałym źródłem są także rośliny strączkowe, orzechy, nasiona oraz pełnoziarniste produkty zbożowe, które znakomicie zaspokajają zapotrzebowanie organizmu. Dla zdrowia i unikania niedoborów ważne jest stosowanie urozmaiconej diety.
MIT: Napoje owsiane są produktem niezdrowym ze względu na sposób ich przetwarzania
Żywność wysokoprzetworzona to ogólny termin, który w wyniku nadmiernego uproszczenia przez media stał się synonimem żywności „złej i niezdrowej”. Oczywiście wiele produktów tego typu ma wysoką zawartość tłuszczów nasyconych, cukru i soli, dlatego powinno się je spożywać z umiarem, ale wiele jest też takich, które nie pasują do tego schematu.
Zdaniem niektórych dietetyków i współczesnych aplikacji do oceny żywności, napoje roślinne też należałoby automatycznie zaklasyfikować jako „produkty wysokoprzetworzone” ze względu na dodatek witamin i składników mineralnych! A jednak wzbogacone napoje roślinne są lepsze od tych, które nie mają w składzie takich dodatków, co znajduje potwierdzenie w zaleceniach dietetycznych z całego świata.
O czym warto pamiętać wybierając napój roślinny?
Wybierając napój owsiany, kieruj się faktami, nie mitami – podsumowuje ekspertka – To produkt wspierany rzetelnymi dowodami naukowymi, który z powodzeniem może stanowić element zdrowej i zrównoważonej diety. Co istotne – zwracaj uwagę na etykiety, wybieraj warianty wzbogacone w składniki odżywcze i pamiętaj, że podstawą zdrowego odżywiania jest różnorodność - dodaje.
Chętnie sięgacie po napoje roślinne?
[1] WHO (2022). Healthy diet fact sheet
[2] Public Health England (2018). Eatwell Guide Booklet; The Swedish Food Agency (2023). Swedish Food Circle; United States Department of Agriculture (2020). Dietary Guidelines for Americans, 2020–2025
Materiał promocyjny marki Oatly.