Znaki ekologiczne, czyli ekoznaki, oznaczenia i symbole na opakowaniach, które warto znać

W ostatnich latach podejście do ekologii wyraźnie się zmienia. Jeszcze nigdy świadomość ekologiczna nie była na tak wysokim poziomie jak teraz, a coraz więcej konsumentów odpowiedzialnie kupuje produkty, które nie szkodzą środowisku. Ekologiczne życie nie jest wcale trudne, a często nawet drobne gesty w tym kierunku mogą dużo zmienić. Dużym ułatwieniem są znaki ekologiczne umieszczane na opakowaniach. Dają one wiele informacji na temat danego produktu i tego w jakich warunkach został wytworzony. Jeśli chcemy zadbać o naszą planetę, warto poznać poszczególne znaki ekologiczne i ich znaczenie.

Czym są znaki ekologiczne?

Znaki ekologiczne, inaczej znaki eko lub symbole ekologiczne, to oznaczenia niektórych produktów, które możemy znaleźć na opakowaniach. Stanowią one ważną informację dla kupującego, który dzięki nim może mieć pewność, że to produkt ekologiczny, bezpieczny dla środowiska oraz dla człowieka.

Przyznawaniem znaków ekologicznych zajmują się organy administracji rządowej, organizacje konsumentów oraz różne stowarzyszenia zajmujące się tematyką ekologii. W Polsce przyznawane są one od 1998 roku przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. Coraz więcej producentów zabiega o przyznanie takiego typu odznaczenia dla swoich wyrobów. Aby je otrzymać trzeba przejść szczegółową procedurę weryfikacyjną, którą zajmują się doświadczeni naukowcy oraz eksperci z dziedziny ekologii.

Rodzaje symboli ekologicznych

Możemy wyróżnić oznaczenia ekologiczne, które są symbolami międzynarodowymi oraz znaki ekologiczne w Polsce. Popularne znaczki o ochronie środowiska odnoszą się do trzech głównych kategorii - żywności, produktów i opakowań.

W przypadku żywności ekologiczne znaki oznaczają, że jest ona zdrowa, wytwarzana z dbałością o ograniczoną produkcję CO2, może też łączyć się z konkretnym krajem lub regionem. Produkty ze znaczkiem eko są bezpieczne dla warstwy ozonowej i nietestowane na zwierzętach. W przypadku opakowań, znak ekologii mówi, że jest ono biodegradowalne, nadaje się do recyklingu lub ponownego użycia.

Co oznaczają znaki ekologiczne na opakowaniach? 

Znaki dotyczące ochrony środowiska mówią nam, że dany produkt na każdym etapie od powstania, przez użytkowanie aż do jego utylizacji nie przyczynia się do niszczenia środowiska naturalnego, ani w żaden sposób nie powoduje skażenia wody, powietrza ani gleby.

Produkty wyróżnione eko znakami zostały wytworzone z ograniczeniem zużycia energii, nie zawierają w swoim składzie toksycznych surowców, ani nie są testowane na zwierzętach. Ich opakowanie może być ponownie wykorzystane lub w naturalny sposób rozkłada się. Zobacz nasze poniższe zestawienie najczęściej pojawiających się znaków ekologicznych.

Znak EKO

EKO to polski oficjalny znak ekologiczny przyznawany od 1998 roku przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji. W okrągłej, zielonej ramce znajduje się napis EKO na tle listka. Symbolem odznaczone są produkty przyjazne nie tylko dla środowiska, ale też dla zdrowia. W procesie certyfikacji ocenia się cały cykl życia danego wyrobu, znaczenie ma również ekonomiczne wykorzystanie zasobów naturalnych podczas procesu produkcji. Kryteria przyznawania znaku EKO bazują na tych samych zasadach co dla symbolu Ecolabel, dlatego też często wnioskodawcy ubiegają się o nie równocześnie.

Ecolabel

Na znaczek Ecolabel składa się zielona łodyżka z listkami, a nad nią kółeczko z gwiazdek, wewnątrz którego znalazła się litera E. Jest to oficjalny symbol spełniający ekologiczne kryteria ustalone wspólnie przez państwa członkowskie Unii Europejskiej. Oznaczenie jest przyznawane aż w dwudziestu czterech kategoriach, takich jak np. AGD, tekstylia, detergenty czy papier. Ten znak ekologiczny przyznawany przez komisję europejską informuje konsumenta, że życie produktu ma jak najbardziej ograniczony negatywny wpływ na środowisko. Kupując produkty ze znaczkiem Ecolabel, mamy pewność, że spełniają one cały szereg bardzo rygorystycznych warunków związanych z ochroną środowiska.

Opakowania do recyklingu

Symbole recyklingu to znaki ekologiczne utworzone z trzech podążających za sobą strzałek, które tworzą kształt trójkąta, a ich groty skierowane są zgodnie z ruchem wskazówek zegara. Zielone strzałki oznaczają tworzywa podlegające recyklingowi. Jeśli wewnątrz strzałek znajduje się numerek, a poniżej skrót literowy, jest to informacja o rodzaju tworzywa, z którego wykonano opakowanie. Jeśli widzisz ten symbol pamiętaj, by opakowanie po wykorzystanym produkcie trafiło do przeznaczonego do recyklingu miejsca. 

Wrzuć do kosza

Bardzo często spotykany znaczek przedstawiający sylwetkę człowieka, wrzucającego opakowanie do kosza, ma przypominać o tym, aby nie wyrzucać śmieci gdziekolwiek. Po wykorzystaniu produktu jego opakowanie powinno trafić tam, gdzie jego miejsce czyli do kosza, a nie np. na trawnik, do rzeki czy lasu, gdzie zaśmieca środowisko.

Bezpieczny dla ozonu

Znak przedstawia symbol kuli ziemskiej. Dookoła w kolistym obramieniu widzimy napis „Bezpieczny dla ozonu” i „pozbawiony FCKW”. Taki eko znaczek to informacja dla konsumenta o tym, że produkt nie zawiera freonów, które niszczą warstwę ozonową i w ten sposób przyczyniają się do globalnego ocieplenia klimatu. Oznaczenie to najczęściej znajdziemy na kosmetykach i środkach czystości, ale równie często pojawia się też na lodówkach.

Opakowania biodegradowalne

Czarno-biały lub zielono-biały symbol zakończony dwoma listkami  znajdziemy na opakowaniach, które są biodegradowalne i mogą być kompostowane, nadają się zatem do ponownego przetworzenia. Oznacza, że materiały z których opakowanie zostało wykonane rozkładają się, nie wydzielając żadnych szkodliwych substancji, można więc bez obaw mieszać je z odpadami organicznymi przeznaczonymi do kompostowania. Znaczek przyznawany jest przez DIN CERTCO, czyli Niemiecki Instytut Standaryzacji. 

Błękitny Anioł

To najstarszy znak ekologiczny, który funkcjonuje do dziś. W niebieskim okręgu z białym wieńcem zarysowana jest błękitna sylwetka. Symbol ten został wymyślony w 1978 roku przez Niemieckie Ministerstwo Środowiska. Przyznawany jest w 75 grupach produktów, takich jak np. materiały budowlane, lakiery, tapety, panele słoneczne, niektóre sprzęty AGD, zegarki, komputery, materiały papierowe, a także usługi typu czyszczenie tkanin na mokro. Ten znak jest nadawany raz na cztery lata. Jury bierze pod uwagę wpływ zastosowanych, materiałów na środowisko, oszczędność energii przy produkcji i podczas użytkowania produktu, a także poziom hałasu i możliwość powstania niebezpiecznych substancji.

Zielony punkt

Niemiecki symbol Der Grüne Punkt ma kształt kółka stworzonego z dwóch strzałek na zielonym tle. Przyznawany jest producentom, którzy wnieśli swój wkład finansowy w budowanie i funkcjonowanie systemu odzyskiwania odpadów. Jest to najpopularniejszy i najczęściej stosowanych ze znaków towarowych na świecie.

Nietestowany na zwierzętach

Symbol przedstawiający króliczka oznacza, że produkt, który otrzymał to odznaczenie nie był testowany na zwierzętach. Występuje on w kilku wersjach graficznych. Tego typu znaki ekologiczne najczęściej spotykamy na kosmetykach. Takie wyroby określa się jako „cruelty free”, czyli wolne od cierpienia”. Odznaczenie to otrzymują firmy, które nie tylko nie testują na zwierzętach swoich produktów, ale też żadnych surowców, ani składników wchodzących w ich skład.

Znak FSC

Symbol ekologii FSC to skrót od Forest Stewardship Council, czyli Rada Dobrej Gospodarki Leśnej. Nad literkami tworzącymi skrót widzimy zarys drzewa. Ten znak ekologiczny jest przeznaczony dla opakowań wytworu przemysłu drzewnego, meblarskiego i papierniczego. Oznacza on, że wykorzystane w produkcie drewno zostało pozyskane z troską o środowisko naturalne i jego zasoby, a także, że nie przyczyniło się do obniżenia potencjału gospodarki leśnej.

Zielone płuca Polski

To okrągły, zielony znaczek z czerwonym środkiem, na którym przedstawiono biały zarys mapy Polski z zaznaczonym obszarem nazywanym Zielonymi Płucami Polski. Symbol ten informuje, że opatrzony nim wyrób został wyprodukowany właśnie na tym obszarze. Produkty takie są bezpieczne dla środowiska i dla człowieka, nie zawierają szkodliwych substancji i spełniają wysokie normy jakościowe, a procedury ich wytwarzania są pod stałą kontrolą.

ENERGY STAR

Produkty z tym symbolem spełniają surowe wytyczne dotyczące wydajności energetycznej te normy ekologiczne ustanawiane są przez amerykańską Agencję Ochrony Środowiska. Ten znak ekologiczny przeznaczony jest dla energooszczędnych produktów.