Ważny jest zwłaszcza 1992 rok nazwany przez Elżbietę jako "annus horribilis", czyli z łaciny "okropny rok". Wtedy to rozpadły się trzy małżeństwa dzieci królowej, do sprzedaży trafiła skandalizująca książka "Diana: Her True Story," a pożar poważnie zniszczył ukochany zamek Windsor. To sformułowanie pojawia się również w "The Crown 5". W premierowej serii pojawi się też premier John Major, który rozpoczął swoją kadencję w listopadzie 1990 roku i pełnił tę funkcję do maja 1997 roku (w tej roli Jonny Lee Miller). Co jeszcze zobaczymy? Ujawniamy najważniejsze wątki 5. sezonu "The Crown".

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Pożar w zamku Windsor

Pożar w zamku Windsor

Podobno to zdarzenie Elżbieta mocno przeżyła. Windsor jest rezydencją angielskich królów od 1110 roku i niestety w 1992 roku doszło do pożaru. 20 listopada zapaliła się zasłona w kaplicy w Wieży Chester. Rozrastający żywioł nie dał się od razu ugasić, a pracownicy ratowali najcenniejsze dzieła sztuki czy meble warte miliony funtów. Pożar było widać z odległości 10 km i potrzeba było aż 9 godzin, żeby strażacy mogli zacząć gasić ogień... Straty były ogromne, a na zdjęciach zrobionych przez paparazzi było widać, że królowa nie może opanować łez.

Rodzina straciła antyczne skrzynie, stoły czy kredens z 1820 roku, gobeliny, lustra, porcelanę, dywany, jak i obraz autorstwa słynnego portrecisty Sir Williama Beecheya. Szkody wyceniono na prawie 37 mln funtów. Za remont zapłaciła częściowo królowa - 70% kosztów pokryła opłata ze wejście do zamku oraz bilet do Pałacu Buckhingam (przez kolejne 5 lat), natomiast Elżbieta przekazała 2 miliony funtów z własnych pieniędzy i zgodziła się zapłacić podatek dochodowy.

Po odbudowie zamek ponownie otwarto dla turystów w 1997 roku.

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Camillagate

Książę Karol Camilla Parker-Bowles, 1979 rok

Ten skandal mocno wstrząsnął całą rodziną królewską. Całkiem przypadkowo wyszły na jaw erotyczne rozmowy telefoniczne księcia Karola z Camillą Parker Bowles. Wydarzenie nazywane w mediach również jako "Tampongate" ujawniono w 1993 roku – zaledwie trzy miesiące po ogłoszeniu separacji księcia Karola i księżnej Diany, choc do tej wymiany zdań doszło cztery lata wcześniej. Do gazet (zaróno brytyjskich, jak i amerykańskich) trafiła transkrypcja rozmów przyszłego króla z kochanką. 

Rozmowa zawierała erotyczne żarty i fantazje na temat spotkań Karola i Camilli, co ważne, oboje byli wtedy w związkach małżeńskich. To właśnie wtedy padły takie sformułowania, jak "zamieszkałbym w twoich spodniach", czy "zamieniłbym się w twój tampon". Zdarzenie mocno odbiło się na wizerunku brytyjskiej monarchii.

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Wywiad Diany w programie Panorama

Diana w programie "Panorama"

Zanim jednak orzeczono rozwód, Diana udzieliła wstrząsającego wywiadu w telewizji BBC. Był rok 1995, para książęca była wówczas w separacji (od prawie trzech lat), a na jaw wychodziły kolejne skandale związane z brytyjską rodziną królewską. To właśnie w programie "Panorama" padły słynne słowa, że "było nas troje w tym małżeństwie, więc było trochę tłoczno", czy:

"Zawsze wiedziałam, że nie będę kolejną królową. Sądzę, że inni też nie widzą mnie w tej roli. Chcę być królową ludzkich serc, a nie królową tego kraju"

Diana ujawniła też, że jej mąż był zazdrosny o uwagę mediów i że kocha Camillę. Potwierdziła też romans z Jamesem Hewittem i przyznała, że Karol może nie być zdolny do przystosowania się do wymagań, które pojawią się, gdy zostanie w końcu królem. Rozmowę wyemitowano w urodziny księcia  Walii i obejrzało ją 23 mln widzów.

Za ten wywiad Martin Bashir oraz BBC zgarnęli m.in. nagrodę BAFTA. Jednak po latach okazało się, że dziennikarz zmanipulował Dianę, żeby zgodziła się na rozmowę przed kamerami. Mężczyzna przekonując Di do udziału, opierał się na sfałszowanych wyciągach bankowych, które miały być dowodem na to, że Diana jest szpiegowana na zlecenie Korony. 

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Rozwód księcia Karola i księżnej Diany. "Revenge dress"

Problemy w tym małżeństwie były od dawna - romans Karola z Camillą, liczne flirty Diany - dopiero w 1992 roku doszło do oficjalnej separacji, którą ogłosił premier Major w Izbie Gmin. Pół roku wcześniej do sprzedaży trafia książka "Diana: prawdziwa historia" autorstwa Andrew Mortona, gdzie na jaw wychodzą próby samobójcze czy walka z bulimią księżnej Walii, a także wspomniany romans Karola. 

W 1994 roku książę Walii udziela wywiadu telewizyjnego, w którym potwierdza związek z Parker Bowles. To właśnie wtedy Diana wystąpiła w kultowej dziś "revenge dress" od Christiny Stambolian podczas imprezy magazynu Vanity Fair w Serpentine Gallery.

Oficjalnie para książęca rozwiodła się 28 sierpnia 1996. Co zapisano w ugodzie rozwodowej? Diana utraciła predykat "Jej Królewskiej Wysokości", ale zachowała tytuł "Księżnej Walii", zachowała prawo do mieszkania w zajmowanym dotąd apartamencie w pałacu Kensington, a także prawo do wspólnej opieki nad synami, otrzymała odszkodowanie (spekuluje się, że wyniosło między 17 a 20 mln funtów), nie płaciła za utrzymanie rezydencji, biura i kształcenie dzieci, co więcej, mogła oficjalnie podróżować jako księżna Walii, a płacić za to Pałac Buckingham.

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Penny Romsey i jej przyjaźń z księciem Filipem

Przyjaciółka czy kochanka księcia Filipa? O relacji arystokraty z Lady Romsey (od 2005 znana jest jako Lady Brabourne) plotkowano przez lata. Penny Knatchbull jest żoną żoną Nortona Knatchbulla, trzeciego hrabiego Mountbattena Birma, który jest kuzynem księcia Karola z drugiej linii (ówczesny następca tronu był świadkiem na ślubie Nortona z Penny), a sam książę Filip był jego ojcem chrzestnym. W latach 90. małżeństwo przeżyło tragedię - pod koniec października 1991 roku na raka nerki zmarła ich najmłodsza córka Leonora. Filip chciał pomóc bliskim i tak zaczęła się jego niezwykła relacja z młodszą o 32 lata Penelope.

To książę Edynburga zaszczepił w Penny miłość do powożenia i zaproponował, aby zrozpaczona matka założyła fundację Leonora Children's Cancer Fund. Gdy Filip zmarł w 2021 roku, lady Mountbatten była jednym z 30 żałobników, którzy żegnali księcia w kaplicy św. Jerzego na zamku Windsor.

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Syndrom królowej Wiktorii

To pojęcie pojawia się kilkukrotnie w "The Crown 5", ale co dokładnie oznacza? Na początku 1990 roku Sunday Times przeprowadził badanie, z którego jasno wynikało, że królowa powinna pomyśleć o abdykacji na rzecz księcia Karola, a sama Elżbieta zmaga się z "syndromem królowej Wiktorii". To fraza oznaczająca, że "społeczeństwo uważa, że długo panujący monarcha przestaje rozumieć swoich poddanych".

Nawiązuje to do królowej Wiktorii, która panowała w latach 1837-1901, ignorując pomysły o abdykacji. 

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Peter Townsend

W pierwszym sezonie poznajemy historię miłości księżniczki Małgorzaty do Petera Townsenda, pilota Królewskich Sił Powietrznych i adiutanta króla Jerzego VI. Niestety jak dobrze wiemy, ta historia nie skończyła się "happy endem", ale ten temat znów się pojawi w "The Crown". Townsend pod koniec lat 50. ożenił się z Marie-Luce Jamagne i przez resztę życia mieszkał w Belgii oraz we Francji, ale cały czas utrzymywał kontakty z Wielką Brytanią. W "The Crown 5" dojdzie do ponownego spotkania pary...

"The Crown 5": najważniejsze wątki w serialu. Historia rodziny Al-Fayedów

W "The Crown 5" poznamy też historię Mohameda Al-Fayeda, nie tylko jego syna Dodiego, który w 1997 roku zmarł w wypadku samochodowym razem z księżną Dianą. Egipski biznesmen do 2010 roku był właścicielem kultowego domu handlowego Harrods, sponsorował zawody konne, a to z powodu... chęci poznania Elżbiety II. 

Miliarder ma w swoim portfolio paryski hotel Ritz, drużynę piłkarską Fulham F. C. czy nowojorski drapacz chmur 75 Rockefeller Plaza. Co ciekawe, kupił również paryską Villę Windsor, w której mieszkała Wallis Simpson razem z księciem Windsor (przed abdykacją był królem Edwardem VIII).