Filmy Stanleya Kubricka, bez względu na to, jakiej tematyki dotyczyły, zawsze podejmowały zagadnienia związane z człowieczeństwem, jego rolą i ograniczeniami. Wybitny, amerykański reżyser uwielbiał pobudzać widzów do refleksji, wprowadzać elementy niejednoznaczności i sprawiać, że granice pomiędzy dobrem i złem zacierały się.
W naszym rankingu najlepszych filmów Stanleya Kubricka znalazły się najróżniejsze gatunki – reżyser sprawnie tworzył zaskakujące horrory, groteskowe czarne komedie, dramaty historyczne czy filmy wojenne. Oprócz wyróżnionych przez nas tytułów, warto sięgnąć po takie filmy Stanleya Kubricka, jak:
- „Strach i pożądanie”
- „Ścieżki chwały”
- „Day of the Fight”
- Flying Padre”
- „The Seafarers”
Na początek jednak polecamy przede wszystkim najbardziej znane i doceniane filmy Kubricka, które znalazły się w naszym zestawieniu. Od czego zacząć oglądanie?
1. „2001: Odyseja kosmiczna” (1968)
Filmy Stanleya Kubricka są dopracowane do perfekcji. Nie dziwi więc, że zanim Kubrick rozpoczął pracę nad „2001: Odyseją kosmiczną” zapoznał się z kinem sci-fi oraz dziesiątkami książek i czasopism popularnonaukowych. Inspirację do powstania scenariusza, czyli opowiadania Arthrura C. Clarke’a, Kubrick wybrał z ogromną skrupulatnością.
Zdjęcia do filmu trwały blisko 3 lata, co wówczas było naprawdę długim okresem. Reżyser jednak nie chciał niczego przyspieszać – w filmie to nie dialogi, ale właśnie poszczególne kadry i pojedyncze sceny wywarły największy wpływ na narrację.
„2001: Odyseja kosmiczna” opowiada o podróży człowieka przez Kosmos. Nie jest to jednak zwykła kosmiczna wyprawa – twórcy filmu ukazują, jak zmieniały się dzieje ludzkości. Kubrick w oryginalny sposób podejmuje dyskusje o człowieczeństwie i technologii, zestawia ze sobą ludzkość i maszyny.
2. „Lśnienie” (1980)
Według popularnej anegdoty, Stanley Kubrick pewnego dnia zakupił cały karton przypadkowych książek, usiadł w swoim gabinecie i czytał jedną za drugą. Szukał powieści, która najlepiej sprawdzi się jako podstawa do filmowej adaptacji.
Taką książką okazało się „Lśnienie” Stephena Kinga. Stanley Kubrick dostrzegł w tej powieści ogromny potencjał, chociaż wskazuje się, że zdecydował się na stworzenie tego filmu także ze względu na możliwość wypróbowania Steadicamu – nowatorskiego systemu, dzięki któremu można było tworzyć płynne ujęcia.
Filmy na podstawie Stephena Kinga spodobają się nie tylko miłośnikom pisarza. „Lśnienie” przeszło wręcz do klasyki kina – postać grana przez Jacka Nicholsona stała się kultowa. Nicholson wcielił się w dozorcę wyizolowanego hotelu, który w pewnym momencie wpada w szał… Dręczące bohaterów zjawy nie poprawiają sytuacji – robi się coraz groźniej.
3. „Mechaniczna pomarańcza” (1971)
Filmy o przyszłości bardzo często sięgają po motywy związane z kosmosem czy katastrofami ekologicznymi. Stanley Kubrick postanowił jednak swoją dystopię oprzeć na zupełnie innych wątkach. W świecie „Mechanicznej pomarańczy” przerażenie niosą przeprowadzane na ludziach eksperymenty.
Film opowiada o Aleksie, który popełnił w swoim życiu wiele zbrodni. Dostał możliwość wyjścia z więzienia, jeśli tylko podda się eksperymentowi, dzięki któremu przestanie czynić zło. Chociaż założenia wydają się szlachetne, przeprowadzenie eksperymentu pozostawia wiele do życzenia.
Gdzie przebiegają granice wolności człowieka? Czym jest dobro i zło? Film wywołał kontrowersje nie tylko ze względu na podjęcie filozoficznych problemów. W „Mechanicznej pomarańczy” nie brak pełnych przemocy ujęć. Film Stanleya Kubricka jest na tyle brutalny, że sam reżyser w pewnym momencie zdecydował się wycofać go z kin.
4. „Oczy szeroko zamknięte” (1999)
Filmy z Tomem Cruisem nie przechodzą bez echa. Reżyserowane przez Stanleya Kubricka „Oczy szeroko zamknięte”, w którym u boku Cruise’a zagrała Nicole Kidman, także wywołały wiele kontrowersji.
Głównymi bohaterami filmu jest młode małżeństwo z wyższych sfer. Podczas jednej z imprez Alice pod wpływem narkotyków wyjawia mężowi, że miała pokusę zdradzenia go… William nie przyjmuje ze spokojem tej informacji – wychodzi, a podczas wędrówki po nocnym Nowym Jorku spotyka pracownicę seksualną. Wierność małżeństwa, ich niespełnione fantazje i nękająca oboje zazdrość sprawiają, że do ich związku wkrada się niepewność.
„Kochaliśmy pracować z Kubrickiem. Nagrywaliśmy dwa lata. Mieliśmy dwójkę dzieci i mieszkaliśmy w przyczepie przez ten czas, robiliśmy spaghetti, bo Stanley lubił przychodzić do nas i jeść z nami. Pracowaliśmy z najwspanialszym reżyserem, uczyliśmy się o życiu i o nas samych podczas kręcenia” – tak o pracy ze Stanleyem Kubrickiem wypowiada się Nicole Kidman.
5. „Doktor Strangelove, lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę” (1964)
Stanley Kubrick w swoich filmach przedstawiał własne fascynacje. Reżyser był zainteresowany kwestiami związanymi z wybuchem nuklearnej wojny, a więc gdy wpadł mu w ręce thriller „Czerwony alarm”, natychmiast wykupił prawo do ekranizacji. Powieść poświęcona jest generałowi, który w pojedynkę rozpętał konflikt atomowy. Historia wydaje się makabryczna, ale jednocześnie jest na tyle absurdalna, że ma w sobie potencjał do komediowości.
Zauważył to i sam Stanley Kubrick – film o dr Strangelove w trakcie tworzenia stał się czarną komedią. Produkcja z dreszczowca zmieniła się w satyrę.
Film Stanleya Kubricka o tytule „Doktor Strangelove, lub jak przestałem się martwić i pokochałem bombę” został wyróżniony czterema nagrodami BAFTA. Przedstawiona przez wybitnego reżysera historia i tym razem wywołała poruszenie. Stała się powodem do dyskusji nad władzą.
6. „Zabójstwo” (1956)
Czym inspirował się Stanley Kubrick? Filmy, które powstawały na początku jego kariery, bazowały na własnych pomysłach reżysera. W późniejszym czasie jednak Kubrick sięgał po literaturę – „Zabójstwo” opiera się na „Clean Break” Lionela White’a.
„Zabójstwo” miało swoją premierę w 1956 roku. Jak na tamten czas, film został nagrany niekonwencjonalnie – nie tylko sposób pracy kamery, ale i to, jak Kubrick opowiada historię kradzieży pieniędzy z zakładów bukmacherskich, było wówczas nowatorskie. Chociaż dlatego, warto sięgnąć po „Zabójstwo”.
Film docenią jednak nie tylko koneserzy kina – historia jest interesująca sama w sobie. Zwłaszcza, że nie brakuje w niej zaskakujących zwrotów akcji... Stanley Kubrick raz jeszcze przedstawił, że ludzkim losem rządzi przypadek.
7. „Barry Lyndon” (1975)
Główny bohater filmu, Barry Lyndon, pragnie stać się częścią XVIII-wiecznej arystokracji. Jest wyjątkowo zdeterminowany, aby osiągnąć swój cel – na ekranie zobaczymy liczne oszustwa i wiele kłamstw…. Ostatecznie Barry żeni się z bogatą wdową. Nie cofa się przed niczym.
Przedstawiona przez Stanleya Kubricka historia bawidamka porywa, jednak to nie tylko za sprawą fabuły „Barry Lyndon” znalazł się w naszym zestawieniu. Podczas kręcenia filmu Kubrick nie używał światła elektrycznego – sięgał wyłącznie po świece, aby jak najlepiej oddać charakter epoki, w której odgrywano sceny. Ten ruch, w połączeniu ze świetnymi kostiumami sprawił, że film nabrał autentyzmu.
„Barry Lyndon” w reżyserii Stanleya Kubricka zgarnął cztery Oscary – wyróżniono nie tylko wspomniane już kostiumy, ale i scenografię, zdjęcia i muzykę. Nie ma wątpliwości, że to jednak z lepszych adaptacji, jaką stworzył Kubrick.
8. „Full Metal Jacket” (1987)
W „Full Metal Jacket” Stanley Kubrick prezentuje historie młodych szeregowych – Joker, Kowboj, Snowball i Leonard biorą udział w szkoleniu poprzedzającym wojnę w Wietnamie. Niedoświadczeni mężczyźni mają dość naiwne aspiracje – początkowo każdy z nich chciałby zostać elitarnym marines.
Okazuje się jednak, że już samo szkolenie nie przebiega tak, jak można by było się tego spodziewać. Sierżant, który je prowadzi, jest sadystą, a jego bezpardonowe zachowanie doprowadza jednego z szeregowych do obłędu. W roli despotycznego sierżanta wystąpił Ronald Lee Ermey, który wywarł na Kubricku wyjątkowe wrażenie – reżyser pozwolił mu nawet improwizować swoje kwestie.
Stanley Kubrick w swoim filmie ukazał, jak wojna zmienia młodych mężczyzn w maszyny do zabijania. Zorganizowana przemoc, odczłowieczenie… „Full Metal Jacket” wyróżnia się na tle pozostałych filmów, dotyczących wojny w Wietnamie.
10. „Spartakus” (1960)
Tytuł filmu Stanleya Kubricka – „Spartakus” – od razu sugeruje, o czym będzie kolejna opowiedziana przez reżysera historia. Jak można się spodziewać, „Spartakus” mówi o buncie niewolników w starożytnym Rzymie.
Stanley Kubrick, znany ze swojego perfekcjonizmu, każdemu z tysiąca statystów indywidualnie wyznaczał odpowiednie miejsce. Traktował projekt z wyjątkowo skrupulatnością także dlatego, że wojna była jego konikiem – tematy związane z zinstytualizowanym zabijaniem, przemocą i człowieczeństwem pasjonowały reżysera.
Film został wyróżniony czterema Oscarami – „Spartakus” to jeden z najlepszych filmów kostiumowych. Jest widowiskowy, wciągający i zapadający w pamięć.
11. „Lolita” (1962)
Powieść Vladimira Nabokova pt. „Lolita” do dziś jest dość kontrowersyjna. Skandal, jaki wywołała, sprawił, że Stanley Kubrick zapragnął przenieść szokującą historię na ekrany.
W tym filmie Stanley Kubrick współpracował z samym pisarzem – Nabokov stworzył nawet pierwszą wersję scenariusza. Znalezienie odpowiedniej obsady nie było proste z wielu powodów, ostatecznie jednak Lolitę zagrała Sue Lyon, a w rolę Humberta wcielił się James Mason.
Książkę Nabokova przepełnia erotyzm i perwersja, których w filmie nie udało się przedstawić – Stanleya Kubricka ograniczało wiele zakazów i film nie mógłby być emitowany, gdyby reżyser zdecydował się ściśle bazować na powieści. Pomimo tego, że historia została zmodyfikowana, warto obejrzeć „Lolitę” i sprawdzić, w jakim stopniu Kubrickowi udało się przenieść kontrowersyjną powieść na ekrany.
