Filmy psychologiczne to trudny, ale ważny gatunek w światowej kinematografii. To właśnie te produkcje podejmują trudne pytania dotyczące życia, religii czy relacji międzyludzkich. Częściej niż filmy świąteczne czy komedie romantyczne niektóre stają się głosem pokolenia. Szczególnie tego dzisiejszego, zaatakowanego przez choroby cywilizacyjne: depresję, lęki, FOMO i uzależnienia od środków psychoaktywnych. Ale kino psychologiczne to także filmy o miłości, ucieczce od rzeczywistości i (nie tylko) toksycznych związkach. Lubimy, jak opowiadają o nich najlepsi. Do czołowych twórców kina psychologicznego z pewnością zaliczymy Miloša Formana, Davida Finchera, Darrena Aronofsky'ego, Ingmara Bergmana, Yorgosa Lanthimosa, czy Pedro Almodovara. W filmach psychologicznych specjalizuje się też polska szkoła filmowa. Krzysztof Kieślowski, Roman Polański, Marek Koterski - to tylko kilka nazwisk z długiej listy rodzimych twórców kina psychologicznego. Co znajdziecie w naszym zestawieniu? Najlepsze filmy psychologiczne wymieniać można bez końca: "Lot nad kukułczym gniazdem", "Musimy porozmawiać o Kevinie", "Czarny łabędź", "Przekleństwa niewinności", "Persona", "Requiem dla snu", "Mechanik", "Lobster", "Fight Club", ale też... "Fuga" w reżyserii Agnieszki Smoczyńskiej, za którą otrzymała "Kryształową Gwiazdę ELLE" na Festiwalu Filmowym w Gdyni (2018). Co jeszcze? Sprawdźcie nasze zestawienie najlepszych filmów psychologicznych:

Filmy o magii. Hity kinowe z ostatnich lat >>

Dobre filmy 2020. Co trzeba zobaczyć? Poznajcie filmy warte obejrzenia >>

Filmy psychologiczne: "Lot nad kukułczym gniazdem" (1975)

Złodziejaszek, szuler i chuligan McMurphy chcąc uniknąć więzienia udaje psychicznie chorego, tym samym idąc do zakładu psychiatrycznego zamiast do celi. Jednak powoli przekonuje się, że szpital wcale nie jest bezpiecznym azylem, gdzie można przyjemnie spędzić czas. Całym oddziałem rządzi despotyczna siostra Ratched, która nie unika psychicznych i fizycznych ataków na pacjentów, stosując okrutne i bolesne metody zaprowadzające spokój. McMurphy widząc swoich zastraszonych współtowarzyszy, postanawia się zbuntować i pokazać, kto tu rządzi. Jednak jego bunt przynosi niespodziewane i drastyczne skutki zarówno dla niego samego, jak i innych pacjentów. 

reżyseria: Miloš Forman

w rolach głównych: Jack Nicholson, Louise Fletcher, Sydney Lassick, Will Sampson, Danny DeVito

15 filmów fabularnych na faktach, które trzeba obejrzeć >>

Filmy psychologiczne: "Podziemny krąg" (1999)

Młody yuppie, wbity w narzucony przez "wyścig szczurów" styl życia, cierpi na bezsenność. Za namową lekarza trafia na spotkania terapeutyczne ludzi ciężko i śmiertelnie chorych. Paradoksalnie odnajduje - w spotkaniach pełnych bólu i cierpienia - spokój. Wkrótce spotyka na swej drodze przewrotnego anarchistę Tylera Durdena, który imponuje mu swym nieskrępowaniem i wyzwoleniem. Obaj szybko stają się swoim wzajemnym dopełnieniem. Organizują zamknięte walki - Podziemny Krąg, który przeradza się w paramilitarną organizację anarchistyczną.

reżyseria: David Fincher

w rolach głównych: Edward Norton, Brad Pitt, Helena Bonham Carter, Meat Loaf, Jared Leto

Filmy psychologiczne: "Dzień świra" (2002)

Adaś Miauczyński, 49-letni rozwiedziony polonista, żyje w kręgu swoich natręctw, nie potrafiąc wyrwać się z nudy i rutyny dnia codziennego. Jest numeromanem, ablutomanem, nie akceptuje siebie i choć marzy o wielkiej miłości, ucieka od wszystkiego, co pachnie stałym związkiem. Na dodatek codzienne kontakty z ludźmi wywołują w nim agresję. 

reżyseria: Marek Koterski

w rolach głównych: Marek Kondrat, Michał Koterski, Piotr Machalica, Monika Donner-Trelińska, Joanna Sienkiewicz, Janina Traczykówna, Andrzej Grabowski

Filmy psychologiczne: "Czarny łabędź" (2010)

Balerina Nina występuje na deskach teatrów w Nowym Jorku. Balet całkowicie pochłania jej życie i jest gotowa wiele dla niego poświęcić, aby spełnić swoje marzenia i grać w jak najlepszych spektaklach. Jej ambicje są podsycane przez matkę, Erikę, która nieustannie kontroluje życie córki. Wkrótce Ninie trafia się niesamowita okazja. Dyrektor teatru, Thomas, decyduje się zastąpić kimś nowym primabalerinę Beth MacIntyre, która występowała w "Jeziorze Łabędzim". Jako pierwsza przychodzi mu na myśl Nina, jednak baletnica ma konkurencję - nową, bardzo zdolną tancerkę Lily. Rola księżniczki Odetty jest bardzo trudna do zagrania. Baletnica musi sobie poradzić zarówno z rolą Białego Łabędzia, symbolizującego niewinność i grację oraz z rolą zmysłowego i uwodzicielskiego Czarnego Łabędzia. Nina doskonale pasuje do roli Białego Łabędzia, natomiast Lily do jej przeciwieństwa - Czarnego. Która z nich zdobędzie upragnioną rolę?

reżyseria: Darren Aronofsky

w rolach głównych: Natalie Portman, Mila Kunis, Vincent Cassel, Winona Ryder, Benjamin Millepied

Filmy psychologiczne: "Przerwana lekcja muzyki" (1999)

Ekranizacja powieści Susanny Kaysen. Akcja filmu dzieje się w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Wrażliwość Susan nie pozwala jej odnaleźć się w otaczającej ją rzeczywistości. Rodzice dziewczyny postanawiają wysłać córkę do lekarza, który zaleca jej pobyt w szpitalu psychiatrycznym. Wkrótce 17-latka trafia na tamtejszy oddział dla nastolatek i zaczyna życie w całkiem innym świecie. Spędza tam prawie dwa lata, a w międzyczasie zaprzyjaźnia się z socjopatką Lisą.

reżyseria: James Mangold

w rolach głównych: Winona Ryder, Angelina Jolie, Clea DuVall, Brittany Murphy, Elisabeth Moss, Jared Leto

 

Filmy psychologiczne. Zobacz więcej >>

 

Film psychologiczny: "Dziecko Rosemary" (1968)

Nowy Jork, rok 1965. Aktor Guy Woodhouse i jego żona Rosemary wynajmują mieszkanie w starej kamienicy. Kilka dni później młoda sąsiadka popełnia samobójstwo, zaś Woodhouse'owie poznają starsze małżeństwo: Minnie i Romana Castevetów, które przygarnęło kobietę. Guy jest pod wrażeniem sąsiadów, zaś Rosemary, zniechęcona wścibstwem Minnie, zachowuje wobec nich rezerwę. Wkrótce Guy dowiaduje się, że jego kontrkandydat do ważnej roli oślepł, a rola przypadła jemu. Urządza dla żony i siebie romantyczną kolację z deserem przygotowanym przez Minnie. Wkrótce Rosemary dostaje silnych zawrotów głowy, a w sennych majakach widzi "demoniczne oczy" i gwałcącego ją potwora. Kilka tygodni później kobieta dowiaduje się, że jest w ciąży i za radą Castevetów oddaje się pod opiekę doktora Sapirsteina. Przyjaciel Rosemary, Hutch (Maurice Evans), jest zaniepokojony jej wyglądem i bólami ignorowanymi przez lekarza. Gdy po kilku miesiącach bóle nie mijają, przyjaciółki doradzają Rosemary zasięgnięcie opinii innego lekarza, na co Guy reaguje odmową. Kilka tygodni przed porodem Rosemary dowiaduje się o śmierci Hutcha, który spędził ostatnie miesiące w szpitalu po nieoczekiwanym zapadnięciu w śpiączkę. Tuż przed śmiercią kazał jej jednak przeczytać tajemniczą książkę o czarnej magii. 

reżyseria: Roman Polański

w rolach głównych: Mia Farrow, John Cassavetes, Ruth Gordon

Film psychologiczny: "Skóra, w której żyję" (2011)

Chirurg plastyczny, Robert Ledgard, pracuje nad stworzeniem syntetycznej, ludzkiej skóry. Doświadczenia przeprowadza na tajemniczej kobiecie, którą przetrzymuje w domu. Kim ona jest?

reżyseria: Pedro Almodóvar

w rolach głównych: Antonio Banderas, Elena Anaya, Marisa Paredes, Jan Cornet, Blanca Suárez

Film psychologiczny: "Musimy porozmawiać o Kevinie" (2011)

Tytułowy Kevin to demoniczny nastolatek, który świadomie manipuluje swoim otoczeniem, nie uznaje żadnych zasad. Charyzmatyczna Tilda Swinton i demoniczny Ezra Miller w thrillerze obnażającym najmroczniejsze zakamarki ludzkiej duszy, który prowokuje, pociąga i nie daje o sobie zapomnieć.

reżyseria: Lynne Ramsay

w rolach głównych: Tilda Swinton, John C. Reilly, Ezra Miller, 

Film psychologiczny: "Źródło" (2006)

Film opowiada trzy historie. Pierwsza dzieje się w XVI wieku. Hiszpański konkwistador Tomas Creo z polecenia królowej, na punkcie której szaleje, poszukuje legendarnego Drzewa Życia. Druga dzieje się współcześnie. Tomas Creo, naukowiec, maniakalnie poszukuje lekarstwa dla swojej chorej na raka żony. Trzecia to już wiek XXVI. Astronauta Tom próbuje pojąć tajemnicę życia i odpowiedzieć na pytania postawione przez jego poprzednie wcielenia: Co byłoby, gdybym mógł żyć wiecznie i kochać wiecznie tę samą kobietę?

reżyseria: Darren Aronofsky

w rolach głównych: Hugh Jackman, Rachel Weisz, Ellen Burstyn, Mark Margolis

Film psychologiczny: "Krótki film o zabijaniu", "Krótki film o miłości", "Trzy kolory", "Dekalog"

 

Trudno nam było wybrać jeden film Krzysztofa Kieślowskiego. Za"Trzy kolory: Czerwony" Polak otrzymał nominacje do Oscarów w kategorii "najlepszy reżyser" oraz "najlepszy scenariusz oryginalny". Za to jury w Cannes doceniło "Krótki film o zabijaniu", a  produkcja "Trzy kolory: Biały" zdobyła Srebrnego Niedźwiedzia na Berlinale (1988). Do dziś to jeden z najbardziej docenianych reżyserów na świeci, który specjalizował się w ukazywaniu silnych, ale destrukcyjnych relacji międzyludzkich. Niestety Kieślowski zmarł w 1996 roku. 

 

Film psychologiczny: "Drabina Jakubowa" (1990)

Jakub Singer walczy z dręczącymi go koszmarnymi wspomnieniami z wojny w Wietnamie. Z dnia na dzień czuje się coraz gorzej, dookoła siebie widzi demony. Gdy spotyka przyjaciół z batalionu, dowiaduje się, że ci również doświadczają tego rodzaju wizji. Mężczyźni przypuszczają, że przyczyna zbiorowej halucynacji tkwi w wydarzeniu, które miało miejsce w Wietnamie w delcie Mekongu. Podejrzewając wojsko o przeprowadzanie tajnych eksperymentów, byli żołnierze postanawiają dochodzić prawdy w sądzie...

reżyseria: Adrian Lyne

w rolach głównych: Tim Robbins, Elizabeth Peña, Danny Aiello, 

Film psychologiczny: "Przekleństwa niewinności" (1999)

Państwo Lisbon są rodzicami pięciu atrakcyjnych nastoletnich córek. Dziewczęta, w wieku od trzynastu do siedemnastu lat, zaczynają odkrywać przyjemności dojrzewania, a ich rodzice - gorliwi katolicy - w patologiczny sposób kontrolują ich życie. Izolują dziewczęta od każdego chłopca, który okaże najmniejszy ślad zainteresowania którąkolwiek z córek. Pozornie doskonałe życie dysfunkcyjnej rodziny zostaje zaburzone, gdy najmłodsza z dziewcząt usiłuje popełnić samobójstwo.

reżyseria: Sofia Coppola

w rolach głównych: Kirsten Dunst, A.J. Cook, Chelse Swain, Hanna Hall, Josh Hartnett, James Woods, Kathleen Turner

Film psychologiczny: "Nocny portier" (1974)

Wiedeń, 1957 rok. Max, były oficer SS, pracuje jako nocny portier w eleganckim hotelu. Pewnego wieczoru wśród nowo przybyłych hotelowych gości Max zauważa młodą, piękną kobietę, Lucię - żonę sławnego, amerykańskiego dyrygenta. Rozpoznaje w niej swoją dawną ofiarę. Nazajutrz Lucia towarzyszy mężowi w operze i wraca myślami do roku 1942, kiedy to jako 15-letnia dziewczyna została wywieziona do obozu koncentracyjnego. Max, sadysta i fetyszysta, wybrał ją wówczas z transportu więźniarek i zgwałcił. Nie wysłał jednak później na śmierć. Zaczął się z nią częściej spotykać i poddawać poniżającym praktykom seksualnym. Między tą dziwną parą zaszło stopniowo coś dziwnego. W ofierze uczucia upokorzenia, zawłaszczenia, pogardy i zagrożenia zaczęły ustępować instynktowi. Dziewczyna ulegała fantazjom Maksa, sama je wymyślała i urozmaicała. On na swój sposób również się do niej przywiązał. W koszmarnej, obozowej rzeczywistości hitlerowski oprawca i więźniarka osiągnęli status przypominający zależność kochanków. Spotkawszy się po latach, oboje odnajdują w sobie to samo niepokojące uczucie. Kiedy mąż Lucii wyrusza w dalszą podróż artystyczną, ona postanawia zostać w Wiedniu. Przeprowadza się do Maksa, dawna namiętność wybucha ze zdwojoną siłą. Ale Max jest teraz członkiem swoistego "trybunału", który stworzyli byli oficerowie SS, aby tropić i unicestwiać świadków swej niechlubnej przeszłości. Lucia ich rozpoznała, może ich zdemaskować. Współtowarzysze Maksa uznają ich romans za niebezpieczny i postanawiają zlikwidować kobietę. Max nie chce jednak wydać kochanki na pewną śmierć.

reżyseria: Liliana Cavani

w rolach głównych: Charlotte Rampling, Dirk Bogarde, 

Film psychologiczny: "Piękna złośnica" (1990)

Dobrze zapowiadający się malarz Nicolas wraz ze swoją kochanką Marianne zatrzymują się w wiejskim zajeździe. Para poznaje handlarza dziełami sztuki, Porbusa, który zaprasza ich do położonego nieopodal zamku. Jego właścicielem jest Frenhofer, słynny i uznany malarz, który od dawna nie uczestniczy w życiu artystycznym. Żoną mistrza jest Liz, jego dawna modelka. To ona zdradza przybyłym, że w pracowni męża znajduje się niedokończony obraz, który Frenhofer porzucił przed wielu laty. Malarz postanawia ukończyć dzieło, jednak pod warunkiem, że Marianne zgodzi się pozować mu do aktu.

reżyseria: Jacques Rivette

w rolach głównych: Emmanuelle Béart, Michel Piccoli, Jane Birkin, Marianne Denicourt, David Bursztein

Film psychologiczny: "W rytmie serca" (2005)

28-letni Tom prowadzi życie, które można określić mianem przestępczego. Idzie tym samym w ślady ojca, który dorobił się na nieczystych transakcjach nieruchomościami. Pewnego dnia przypadkowe spotkanie skłania go do rozpoczęcia nauki gry na fortepianie. Tom przeczuwa, że to może być ostatnia okazja wzięcia życia we własne ręce. Pragnienie bycia lepszym człowiekiem oznacza też łaknienie prawdziwej miłości. Wtedy na jaw wychodzi jego podejrzana przeszłość. 

reżyseria: Jacques Audiard

w rolach głównych: Romain Duris, Niels Arestrup, Linh Dan Pham, Emmanuelle Devos

 

 

Film psychologiczny: "Zostań" (2005)

Sam Foster jest psychiatrą, który na co dzień ma kontakt z wieloma przypadkami niezwykłych chorób psychicznych. Pewnego dnia w gabinecie Fostera zjawia się młody student. Oświadcza lekarzowi, iż w swoje 21 urodziny, które przypadają za trzy dni, popełni samobójstwo. Sam rozpoczyna wędrówkę do umysłu chłopaka, aby tam znaleźć przyczynę tak radykalnej decyzji. W badaniach psychiki młodzieńca pomaga mu doświadczenie, jakie nabył wiele lat temu podczas samobójczej próby swojej dziewczyny.

reżyseria: Marc Forster

w rolach głównych: Ewan McGregor, Ryan Gosling, Naomi Watts, Bob Hoskins

Film psychologiczny: "Koronczarka" (1977)

 

Największym marzeniem 18-letniej uczennicy zakładu fryzjerskiego jest znalezienie prawdziwej miłości. Gdy poznaje Françoisa – studenta wywodzącego się z dobrze wykształconej i zamożnej rodziny – ich znajomość przeradza się w intymny związek. Chłopakowi jednak z czasem przestaje starczać same zaangażowanie i miłość dziewczyny. Nie potrafi odnaleźć w niej partnerki do rozmowy, kogoś na swoim poziomie intelektualnym. Pomimo uczucia i wielu podobieństw, przepaść jaka dzieli tych dwoje ludzi sprawia, że François postanawia rozstać się z Béatrice. Dla dziewczyny to cios w serce, z którym nie potrafi sobie poradzić. 

reżyseria: Claude Goretta

w rolach głównych: Isabelle Huppert, Yves Beneyton, Florence Giorgetti

 

Film psychologiczny: "Dobranoc, mamusiu" (1986)

Jak byś zareagował/-a, gdyby ktoś kogo kochasz usiadł z tobą późnym wieczorem i spokojnie powiedział, że chce zakończyć życie zanim nastanie poranek? To właśnie spotkało Thelmę Cates. Jej córka - Jessie tak zrobiła. Epileptyczka w średnim wieku, niezdolna do utrzymania pracy, z synem narkomanem będącym w konflikcie z prawem i rozpadającym się małżeństwem. Jessie nie może znaleźć powodu do dalszego życia. Co zrobi matka, by pomóc córce?

reżyseria: Tom Moore

w rolach głównych: Anne Bancroft, Sissy Spacek, 

Film psychologiczny: "Persona" (1966)

Aktorka Elisabeth Vogler  zaniemówiła w trakcie przedstawienia "Elektry". Badania kliniczne wykazały brak przyczyn fizjologicznych, Elisabeth przestała mówić z własnej woli. Lekarka, która się nią opiekuje wysyła ją wraz z młodą pielęgniarką Almą na rekonwalescencję w domku nad morzem. Pielęgniarka zaczyna coraz bardziej ufać swojej pacjentce i zwierzać się jej ze swoich przeżyć.

reżyseria: Ingmar Bergman

w rolach głównych: Bibi Andersson, Liv Ullmann, Gunnar Björnstrand

Film psychologiczny: "Okno na podwórze" (1954)

Kiedy fotograf L.B. 'Jeff' Jeffries łamie nogę i zostaje przykuty do wózka inwalidzkiego, jego obsesją staje się obserwowanie życia prywatnego sąsiadów. Podejrzewając pewnego sprzedawcę o zamordowanie żony, Jeffries prosi swoją przyjaciółkę - bywającą w towarzystwie, elegancką kobietę - aby pomogła mu ustalić rzeczywisty bieg wydarzeń. Wydarzeń, które doprowadzą do jednego z najbardziej emocjonujących zakończeń w historii filmu.

reżyseria: Alfred Hitchcock

w rolach głównych: James Stewart, Grace Kelly, Wendell Corey, Raymond Burr, Thelma Ritter

 

Film psychologiczny: "Requiem dla snu" (2000)

Ucieczka od rzeczywistości kończy się dla rozprowadzającego narkotyki Harry'ego, jego uzależnionej od pigułek na odchudzanie matki, Sary, pogrążonej w nałogu dziewczyny, Marion, i najlepszego przyjaciela, tragedią. Każdy z nich, nie mogąc sobie poradzić z chaosem otaczającego ich współczesnego świata, popada w uzależnienie od narkotyków, słodyczy, czy telewizji. "Requiem dla snu" to hipnotyczna opowieść o tęsknocie za miłością, życiu w iluzji, kłamstwie i zjawisku uzależnienia.

reżyseria: Darren Aronofsky

w rolach głównych: Ellen Burstyn, Jared Leto, Jennifer Connelly, Marlon Wayans, 

Film psychologiczny: "Mechanik" (2004)

Mechanik Trevor Reznik cierpi na chroniczną bezsenność - od roku nie przespał ani minuty. Totalne zmęczenie doprowadziło do wstrząsającego pogorszenia się jego stanu zdrowia, nie tylko fizycznego... Trevor czuje się coraz bardziej osaczony przez serię niewyjaśnionych i tragicznych wydarzeń. Wydaje się, że mają one coś wspólnego z nowym pracownikiem fabryki, groźnie wyglądającym Ivanem. Trevor popada w obsesję, w każdej chwili oczekuje czegoś złego. A może tajemniczy prześladowca nie jest tylko wytworem jego wyobraźni?

reżyseria: Brad Anderson

w rolach głównych: Christian Bale, Jennifer Jason Leigh, Aitana Sánchez-Gijón, John Sharian, 

Film psychologiczny: "Pianistka" (2001)

Ekranizacja powieści Elfriede Jelinek. 

Skrywająca autodestrukcyjne skłonności nauczycielka gry na fortepianie wikła się w romans ze swoim studentem.

reżyseria: Michael Haneke

w rolach głównych: Isabelle Huppert, Benoît Magimel, Annie Girardot, Udo Samel

Film psychologiczny: "Lobster" (2015)

W świecie niedalekiej przyszłości nikomu nie wolno być samemu. Samotność rodzi niepotrzebny zgiełk. Zgodnie z zaleceniem władz miasta (The City), samotni trafiają do Hotelu. Miejsca, w którym spotkają innych samotnych. To tu w ciągu 45 dni powinni znaleźć partnera. Jeśli nie uda im się odszukać miłości, pod postacią zwierząt trafią do Lasu. Tam sami będą musieli walczyć o przetrwanie.

reżyseria: Yorgos Lanthimos

w rolach głównych: Colin Farrell, Rachel Weisz, John C. Reilly, Léa Seydoux, Ben Whishaw

Film psychologiczny: "Fuga" (2018)

Alicja nie pamięta przeszłości, nie wie kim jest. Kiedy po dwóch latach od zniknięcia zostaje odnaleziona przez rodzinę, nie chce wracać do dawnego, zapomnianego życia. Nie pamięta miłości do męża i synka. Z czasem do Alicji wracają urywki wspomnień, tworząc niewyraźny i niepokojący obraz tajemnicy – tego co zdarzyło się w przeszłości. Co jest tą tajemnicą? Czy rodzące się uczucia do przed chwilą poznanych męża i syna pozwolą kobiecie zrozumieć przeszłość i zbudować szczęście swoje i rodziny?

reżyseria: Agnieszka Smoczyńska

w rolach głównych: Gabriela Muskała, Łukasz Simlat, Małgorzata Buczkowska, Halina Rasiakówna