Czym są feromony?

Feromony to nic innego, jak złożone lotne związki, w strukturze których dominuje jedna substancja. Ich zadaniem jest wywieranie wpływu na emocje u przedstawicieli tego samego gatunku, także w kontekście pożądania płciowego. 

Warto zaznaczyć, że feromony nie wydzielają zapachu. Subtelna woń jest wyczuwalna wyłącznie w przypadku znacznego stężenia tych związków, a i wtedy jest ona wyjątkowo delikatna, na tyle, że prawdopodobnie świadomie nie zwrócimy uwagi na jej obecność. 

Za rejestrowanie obecności feromonów w powietrzu odpowiada narząd lemieszowo-nosowy, odkryty przez Fredericka Ruyscha. Holenderski lekarz twierdził, że receptor, o którym mowa występuje wyłącznie u zwierząt. Później pojawiły się wnioski, według których narząd ten występuje u ludzi wyłącznie w życiu płodowym. Kolejne badania naukowe rzuciły więcej światła na ten temat.

Dziś już wiemy, że narząd rejestrujący obecność feromonów wokół wydzielającej je osoby jest obecny u ludzi, ale nie u wszystkich. Do takich wniosków doszli m.in. polscy uczeni z Wojskowego Instytutu Medycznego. W 2007 roku przebadali 634 pacjentów Kliniki Otolaryngologii (kobiet i mężczyzn). Obecność narządu lemieszowo-nosowego stwierdzono u 49,12 proc. badanych, przy czym większość z nich stanowili mężczyźni. 

Ciekawe są też wnioski na temat wpływu obecności tego receptora na doznania będące wynikiem pobudzenia seksualnego. Ponad 27 proc. osób stwierdziło, że w chwili podniecenia stwierdzają nieokreślone, trudne do opisania uczucie w okolicy nosa.  

Rodzaje feromonów

Feromony należy podzielić na dwie podstawowe grupy - naturalne i syntetyczne. Substancjom naturalnie produkowanym przez ustrój wciąż jeszcze towarzyszy więcej pytań niż odpowiedzi. Mechanizm ich działania nie został dokładnie poznany, niemniej jednak nie ma wątpliwości, że ludzki organizm produkuje związki, zadaniem których jest wysyłanie niewerbalnych sygnałów.

Feromony syntetyczne są pozyskiwane w warunkach laboratoryjnych. W pierwszej kolejności są destylowane z innych związków. Następnie podlegają procesom krystalizacji i filtracji. Substancje, o których mowa to:

androstadienon - feromon produkowany przez organizm męski, w mniejszym stopniu przez żeński. Występuje we włosach pod pachami, nasieniu, moczu, pocie i ślinie. Jego działanie ma doprowadzać do wzrostu tętna i częstotliwości oddechów, a także pozytywnie wpływać na nastrój. Trzeba jednak podkreślić, że naukowcy nie zaobserwowali jego wpływu na osobników tej samej płci,

androstenon - wchodzi w skład feromonów męskich (ale używają go też kobiety). Stanowi składnik potu śliny i moczu. Jego zadaniem jest komunikowanie męskiej, agresywnej natury (zwiększone stężenie tej substancji zaobserwowano m.in. u niebezpiecznych więźniów). Działanie tego feromonu ma przyciągać kobiety (wrażliwość ma dotyczyć ok. 80 proc. pań, z zastrzeżeniem, że ta zależy od fazy cyklu menstruacyjnego i od stosowania doustnej antykoncepcji hormonalnej), ale nie tylko. Pojawiają się teorie, według których na działanie androstenonu wrażliwi są także mężczyźni, którzy mają być bardziej przyjaźni wobec osoby, wokół której unosi się ta substancja,

androsteron - także ta substancja wchodzi w skład feromonów męskich. Jej funkcja polega na niwelowaniu negatywnego (agresywnego) oddziaływania androstenonu. Zaobserwowano, że zwiększony wyrzut tej substancji następuje pod wpływem działania adrenaliny, jednak wraz z wiekiem jej stężenie spada,

androstenol - substancja występująca w moczu i pocie, przede wszystkim u mężczyzn. Kobiecy organizm produkuje ten związek w fazie folikularnej, ale w mniejszym stężeniu. Androstenol ma odpowiadać za przyciąganie uwagi płci przeciwnej. Należy podkreślić, że naturalnie jest produkowany wyłącznie w okresie dojrzewania,

kopuliny - feromon damski obecny w wydzielinie pochwowej. Jego zadaniem jest zwiększanie kobiecej atrakcyjności w oczach mężczyzn. Zaobserwowano, że pod wpływem działania tego feromonu poziom testosteronu wzrasta aż o 150 procent.

estratetraenol - feromon kobiecy, który pod względem budowy przypomina występujący w 3. trymestrze ciąży estrogen. Jego działanie wzmaga pobudzenie seksualne u obu płci, wpływa na męski nastrój i sprawia, że kobiety stają się w ich oczach atrakcyjniejsze.

Jak widać, feromony kobiece stanowią mniejszość w grupie wymienionych substancji. Może to wynikać z ewolucyjnych uwarunkowań, które stawiają mężczyznę w roli "zdobywcy".

Jak działają feromony?

O ile rola, jaką odgrywają feromony nie budzi żadnych wątpliwości, to mechanizm ich działania wciąż jeszcze nie został dokładnie poznany. 

Wiemy już, że za rejestrację obecności feromonów w powietrzu odpowiada narząd lemieszowo-nosowy. Mimo że feromony w naturalnym stężeniu są bezwonne, po wykryciu ich obecności narząd wysyła impulsy do mózgu, a dokładnie - do podwzgórza, które pełni ważną funkcję wydzielniczą. Co dzieje się dalej? Na to pytanie nauka nie zna jeszcze odpowiedzi.

Mechanizm działania feromonów nie jest jasny, wiadomo jednak, jaki wpływ wywierają na osoby, które zarejestrują ich obecność. Najważniejszym jest zmiana postrzegania danej osoby. W oczach rozmówcy staje się ona atrakcyjniejsza, wytwarza się tzw. "chemia". Nie można jednak powiedzieć, że jest to niezawodny środek, który sprawia, że nagle stajemy się obiektem pożądania seksualnego. Powód jest bardzo prosty - mechanizm doboru partnerów seksualnych u ludzi jest znacznie bardziej złożony niż u zwierząt. Feromony mogą wpłynąć na postrzeganie nas jako atrakcyjnych, ale w grę wchodzą też inne czynniki, jak choćby błyskotliwość, intelekt czy uczuciowość.

Jak pokazały badania, niektóre feromony wywierają też wpływ na osobników tej samej płci, zwłaszcza w środowisku męskim. Osoba, która roztacza wokół siebie te specyficzne substancje zwykle spotyka się z powszechną sympatią. Niektóre feromony sprawiają, że inni dosłownie schodzą jej z drogi. Można zatem powiedzieć, że wydzielanie feromonów w dużym stężeniu jest jedną z cech samca alfa. 

Jak zwiększyć wydzielanie feromonów?

Teorie naukowe na temat feromonów sprawiły, że stały się w ostatnim czasie mocno wzrosło nimi zainteresowanie. Rzekoma łatwość w uwodzeniu płci przeciwnej i chęć budzenie respektu to czynniki, które skłaniają ludzi zgłębiania tego tematu. Jak zwiększyć wydzielanie feromonów? Niestety zła wiadomość jest taka, że nauka nie zna odpowiedzi na to pytanie. Wiadomo tylko, że niektóre nasze działania przeszkadzają w ich roztaczaniu, a inne sprzyjają ich uwalnianiu.

Na przykład istnieją naukowcy, którzy uważają, że za rozsiewanie feromonów odpowiadają przede wszystkim włosy, zwłaszcza na głowie i łonowe. Krótka fryzura może zatem zmniejszyć ich obecność w powietrzu. Podobnie jest ze stosowaniem dezodorantów blokujących pot. W pocie występuje większość ludzkich feromonów, więc środki antyperspiracyjne skutecznie zmniejszają ich wydzielanie. Jeżeli nie dotyczy nas problem nadmiernej potliwości, a sama wydzielina nie charakteryzuje się przykrym zapachem, warto zrezygnować z ich stosowania. 

Perfumy z feromonami - czy są skuteczne?

Swoją atrakcyjność można jednak podnieść stosując perfumy z feromonami. Czy jednak tego typu środki działają? Tak, o ile ich wpływowi zostanie poddana osoba, którą natura wyposażyła w narząd lemieszowo-nosowy. Potwierdzają to niektóre badania naukowe. Jedno z nich przeprowadziła dr. Yael Adler - niemiecka dermatolog. Eksperyment polegał na spryskaniu krzeseł męskimi i żeńskimi feromonami. Następnie do sali wpuszczone zostały osoby biorące udział w badaniu. Naukowcy zaobserwowali, że kobiety częściej wybierały krzesła, wokół których unosiły się męskie feromony, a mężczyźni - żeńskie. 

Warto zaznaczyć, że nie musisz kupować specjalnych preparatów zawierających feromony, bo niektóre substancje występujące w powszechnie dostępnych perfumach działają bardzo podobnie. Na przykład nuty odzwierzęce: piżmo, ambra czy cywet od wieków wykorzystywano do sporządzania mikstur mających budzić pożądanie. To samo dotyczy nut kwiatowych i korzennych, takich jak tuberoza, wanilia, jaśmin, cynamon, imbir i drzewo sandałowe. W wielu przypadkach naukowcy potwierdzili ich pozytywny wpływ na popęd seksualny u obojga płci - na przykład wykazano, że zapach wanilii potrafi zwiększyć pożądanie u mężczyzn o 9 procent, a jaśmin poprawia libido u kobiet. Oto perfumy, w których znajdziesz substancje zapachowe działające jak feromony:

Sprawdź też: Perfumy afrodyzjaki - 7 zapachów, które działają jak feromony