Kim jest narcyz?

Narcyzm może być albo cechą charakteru, albo jednym z poważniejszych zaburzeń osobowości. W obu przypadkach osoby zmagające się z tym problemem rzadko trafiają do specjalisty. Są przekonane, że radzą sobie świetnie, nie ma więc ku temu żadnych przesłanek. Cechą charakterystyczną narcyza jest chorobliwa miłość własna, przekonanie o swojej wyjątkowości i potrzeba ciągłego uznania. Zaburzenia osobowości wywoływane są przez wiele różnych czynników. Narcyzm w dużej mierze warunkowany jest dzieciństwem, a konkretnie stosunkiem rodziców do dzieci. Wywołują go skrajności: albo brak uwagi dorosłych, albo przesadna kontrola i nadmierna krytyka. Czasami na rozwój narcyzmu wpływa nieprzepracowana trauma.

Jak żyć z narcyzem? Nie jest to łatwe, ponieważ takie osoby albo nie nawiązują faktycznych relacji z innymi, albo osaczają swoich partnerów i nie wyobrażają sobie bez nich życia. Są to dwa podstawowe typy narcyzów.

W pierwszym przypadku narcyz może sprawiać wrażenie antyspołecznego. Często określany jest mianem gruboskórnego, niewrażliwego, chłodnego. Ma trudności z dostrzeżeniem emocji innych ludzi, brakuje mu więc świadomości, jak inni na niego reagują. Potrzebuje bycia w centrum zainteresowania, dominacji i kontrolowania innych. Wydaje się, że tego typu facet narcyz jest niepodatny na zranienie.

Z kolei narcystyczny typ drugiego rodzaju często nie jest wcale postrzegany jako "zakochany w sobie". Otoczenie widzi go jako uczynnego, pomocnego, ale przy tym uległego. Nie wyobraża on sobie nie być w związku, a jeśli tak się zdarza, przesadnie identyfikuje się z pracą lub działalnością charytatywną. Taki narcystyczny np. facet jest przewrażliwiony na swoim punkcie i wycofany. Jego reakcje często są przesadzone. Mąż narcyz w tym wydaniu staje się opiekunem, wybawcą, a nawet tak zwanym "karmicielem". Nie może odejść, bo czuje się zbyt ważny i niezbędny.

Oczywiście, powyższe typy osobowości narcystycznych dotyczą obu płci, a przyglądając się im, można dostrzec pewną prawidłowość. Są to na pozór doskonale dopasowane pary. To model, w którym pojawia się nimfa zakochana w narcyzie: ktoś niewrażliwy łączący się z kimś przewrażliwionym, biorca z dawcą, typ gruboskórny z wrażliwcem.

Związek z narcyzem - jaką przyjąć taktykę i czy to w ogóle może się udać?

Czego boi się narcyz?

Niezależnie od typu osobowości narcystycznej, człowiek cierpiący na tę przypadłość panicznie boi się odrzucenia, braku akceptacji i utraty pozycji w centrum zainteresowania. Dominujący narcyz potrzebuje ludzi, by ich sobie podporządkowywać, zaś jego przeciwieństwo - aby im służyć. W obu przypadkach to podstawa miłości własnej.

Już na tej podstawie widać, że życie z narcyzem nie jest sielanką. Bardzo ważne w związku jest postępowanie partnera, który z jednej strony powinien okazywać narcyzowi uczucia, z drugiej jednak - nie spełniać wszystkich jego zachcianek. Narcyz boi się utraty miłości, dlatego kompensuje to sobie pod postacią samouwielbienia.

Jak postępować z narcyzem?

Czy szczęśliwy związek z osobą narcystyczną jest w ogóle możliwy? To wyzwanie trudne, ale nie niemożliwe do realizacji. Należy jednak popracować nad kilkoma nawykami, dotyczącymi tego, jak postępować i jak rozmawiać z narcyzem.

Najważniejsza kwestia to działanie w taki sposób, by nie dać wciągać się w emocjonalne gierki. Ludzie o osobowości narcystycznej są świetnymi manipulatorami i każdą sytuację oraz rozmowę potrafią obrócić w taki sposób, by ostatecznie skupiała się na ich osobie. Kluczem jest jasne wyznaczenie granic i stanowcze sprzeciwianie się, gdy jest to konieczne. Mogą mieć z tym problem osoby z natury uległe i o słabszej psychice.

Drugim ważnym elementem jest zadbanie o swój niezależny świat, który nie kręci się wokół narcyza. Może to być zawodowa praca, hobby wykonywane niezależnie od partnera czy posiadanie własnych przyjaciół. Nie należy pozwalać, aby w czasie wspólnych spotkań narcyz wyraźnie dominował w towarzystwie. Po trzecie zaś, istotne jest kontrowanie momentów wymuszania decyzji lub zachowań. Warto dać sobie czas do namysłu, nawet jeśli wzbudzi to złość narcyza. Nie należy pozwalać mu na wmawianie pewnych rzeczy i wykorzystywanie chwil niepewności do manipulacji.

Związek z narcyzem – kiedy odejść?

Małżeństwo z narcyzem czy w ogóle jakikolwiek związek z narcyzem jest skomplikowanym wyzwaniem i może udać się tylko wtedy, gdy obie strony będą nad nim pracować. Może jednak zdarzyć się tak, że dla własnego dobra lepiej jest relację zakończyć, a żaden sposób na faceta narcyza nie przyniesie pożądanego efektu. Jak rozpoznać taki moment?

Najbardziej niebezpieczny jest narcyzm agresywny, zwany także sadystycznym. W takim przypadku osoba chora ma skłonności władcze, a w celu osiągnięcia swoich celów posługuje się przemocą i psychiczną, i fizyczną. Nie bierze jeńców, a partnera traktuje jak marionetkę służącą zaspokajaniu jego potrzeb. Taki narcyz siebie uważa za nieskazitelnego, uznaje wyłącznie swoje zdanie, a innych poniża i manipuluje nimi. Nawet jeśli jakimś sposobem uda się namówić go na terapię, mimo kilkuletniego trwania, może ona nie przynieść efektu. Wiele osób z zaburzeniami narcystycznymi nie jest w stanie w ogóle dotrwać do końca leczenia.

Jak narcyz zachowuje się po rozstaniu?

Przez pierwsze miesiące, a nawet lata po rozstaniu z narcyzem wcale nie jest łatwiej. Najlepiej byłoby oczywiście zerwać jakiekolwiek więzi i kontakt, ale nie zawsze jest to możliwe. Czy narcyz tęskni? Nie. Jest on po prostu uzależniony od pobudzania jego ego, a po zerwaniu ma klasyczne objawy "odstawienia". Jeśli nie znajdzie nowej partnerki, będzie próbował odzyskać poprzednią.

Narcyz stale musi mieć przy sobie kogoś,  kto będzie potwierdzał jego przekonania o własnej wyjątkowości. Może zafundować emocjonalną huśtawkę, grozić, szantażować, że zrobi sobie krzywdę... Czy narcyz wraca? Tak, tak długo jak dostrzegać będzie najmniejszą szansę na przekonanie partnerki do swoich racji, chyba, że znajdzie nową. Nie będzie miał nic przeciwko temu, żeby przeczekać opór, ale nie przeprosi. Właśnie dlatego rozstanie z narcyzem to ogromna próba sił.