Bezglutenowa wigilia - przepisy na ciasta i tradycyjne potrawy bez mąki

Nie wyobrażamy sobie Świąt Bożego Narodzenia bez podstawowych wigilijnych potraw - cały rok czekamy na barszcz z uszkami, tradycyjne pierogi z kapustą i grzybami czy korzenne, lukrowane pierniki. W tym szczególnym okresie nie możemy (a nawet nie chcemy!) powstrzymywać się przed ciągłym podjadaniem świątecznych przysmaków, dlatego postanowiłyśmy sprawić, aby nasze ulubione wigilijne potrawy stały się zdrowsze i lżejsze dla układu trawiennego. W tym celu sprawdzą się bezglutenowe przepisy - na klasyczne kluski z makiem, pierniki, makowiec, korzenny chlebek bananowy czy ciasto pierogowe. Ucieszą się z nich najbliżsi chorujący na celiakię, oraz Ci dbający o linię przez okrągły rok!

Ciasta bez pieczenia na Święta >>

Świąteczne przepisy bez glutenu - uszka do barszczu

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

Słynne "uszka" do tradycyjnego barszczu nie muszą być wykonane tylko z pszenicy - do ich ulepienia sprawdzi się również bezglutenowa mąka gryczana, a za sprawą klasycznego farszu ich smak pozostanie taki sam. 

Przepis:

na ciasto

  • szklanka mąki gryczanej
  • 1/2 szklanki skrobi ziemniaczanej
  • 1/2 łyżeczki soli
  • łyżka oleju tłoczonego na zimno
  • pół szklanki gorącej wody

na farsz

  • 1-2 łyżki oleju tłoczonego na zimno
  • średnia cebula posiekana na drobno
  • drobno posiekane ugotowane grzyby (z barszczu)
  • szczypta soli i pieprzu

Cebulę podsmaż na patelni i dodaj do niej posiekane grzyby. Podduszone warzywa dopraw solą i pieprzem, następnie zmiel je w malakserze. W misce wymieszaj składniki na ciasto po czym, jak w przypadku pierogów, zacznij dolewać do niego gorącą wodę i zagniatać masę. Uformuj z niej kulę i przykryj ją folią aluminiową pozostawiając je tak na kilkanaście minut. Po tym czasie rozwałkuj ciasto na stolnicy i zacznij wykrawać z niego kwadraciki lub kółka. Napełnij je farszem grzybowym, po czym złóż ciasto po przekątnej na pół i dokładnie sklej palcami jego brzegi łącząc ze sobą dwa przeciwległe rogi tak, aby powstało "uszko". Gotowe pierożki ugotuj partiami w lekko osolonej, wrzącej wodzie. Będą gotowe do podania, gdy wypłyną na powierzchnię po kilku minutach. 

Świąteczne przepisy bez glutenu - piernikowy chlebek bananowy

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

Korzenny chlebek bananowy świetnie sprawdzi się w roli deseru lub słodkiego, bożonarodzeniowego śniadania. Najlepiej smakuje posmarowany masłem orzechowym lub polany syropem klonowym.

Przepis:

  • 3 bardzo dojrzałe banany
  • 3 łyżki sproszkowanego siemienia lnianego
  • 1/3 szklanki syropu klonowego
  • 3 łyżki oleju kokosowego
  • szklanka mąki gryczanej
  • pół szklanki orzechów włoskich
  • garść posiekanych migdałów
  • garść żurawiny
  • szczypta soli
  • łyżeczka bezglutenowego proszku do pieczenia
  • 2 łyżeczki bezglutenowej przyprawy piernikowej
  • opcjonalnie: kawałki gorzkiej czekolady, płatki migdałów do posypania

Siemię lniane zalej 1/4 szklanki ciepłej wody, wymieszaj. Banany rozgnieć widelcem na jednolitą masę, następnie dodaj do nich siemień, olej kokosowy i syrop klonowy - wszystkie te składniki połącz ze sobą za pomocą trzepaczki. W oddzielnym naczyniu wymieszaj mąkę z solą, proszkiem oraz przyprawami. Połącz suche składniki z mokrymi, po czym dodaj do nich orzechy z żurawiną i dokładnie wymieszaj. Na koniec do masy możesz dosypać kawałki czekolady. Przelej ciasto do prostokątnej foremki posmarowanej tłuszczem lub wyłożonej papierem do pieczenia. Wierzch chlebka bananowego możesz posypać płatkami migdałów - piecz go w 180 stopniach przez ok. 50 minut. Po tym czasie pozostaw go w piekarniku do wystudzenia.

Świąteczne przepisy bez glutenu - kluski z makiem

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

To chyba najprostszy bezglutenowy przepis - tym razem w roli makaronu występuje marchewka, która pocięta we "wstążki" i lekko podgotowana traci swój warzywny posmak, a w połączeniu z masą makową smakuje jak tradycyjne, słodkie kluski.

Przepis:

  • 3 marchewki
  • szczypta soli morskiej
  • 200 g maku
  • 2 łyżki rodzynek
  • 2 łyżki orzechów włoskich
  • 2 łyżki rodzynków
  • łyżka miodu lub syropu klonowego
  • 1/2 szklanki mleka migdałowego

Marchewki umyj i dokładnie obierz. Obieraczką do warzyw potnij je na cienkie plastry przypominające makaron, przeciągając przyrząd przez całą długość warzywa, tak aby powstały z niego "wstążki". W garnku ugotuj mleko migdałowe, dodaj do niego mak i gotuj składniki na małym ogniu jeszcze przez 30 minut. Następnie mleczno-makową masę zmiksuj za pomocą blendera, dodaj do niej posiekane orzechy włoskie, rodzynki oraz miód. W garnku doprowadź wodę do wrzenia, następnie wrzuć do niej pocięte marchewki, dopraw je szczyptą soli i gotuj przez 5-6 minut. Po tym czasie odsącz je z wody - gotowy makaron wymieszaj z masą makową. Kluski podawaj po lekkim ostudzeniu. 

Świąteczne przepisy bez glutenu - pierogi z kapustą i grzybami 

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

Bezglutenowe pierogi z kapustą i grzybami wymagają więcej czasu spędzonego w kuchni, ale efekt jest tego wart - smakują wspaniale i są lżejsze od ich pszennej wersji. 

Przepis:

  • 3 szklanki mąki z tapioki 
  • 2 szklanki mąki ryżowej
  • szklanka skrobi kukurydzianej
  • szklanka skrobi ziemniaczanej
  • 350-400 ml gorącej wody
  • 3 łyżeczki sody albo bezglutenowego proszku do pieczenia
  • szczypta soli
  • olej słonecznikowy do natłuszczania ciasta

Wymieszaj ze sobą wszystkie rodzaje mąk, sól, obie skrobie i proszek do pieczenia. Następnie wykonaj ciasto na pierogi w tradycyjny sposób - do górki usypanej na blacie z suchych składników cienkim strumieniem wlewaj gorącą wodę, aż ciasto zacznie się ścinać. Następnie wyrób je dłońmi i ulep z niego kulę, posmaruj ją olejem i zawiń w folię aluminiową, pozostawiając ją w niej na 10 minut. Po tym czasie rozwałkuj masę na stolnicy. Jeśli potrzeba, podsypuj ją mąką z tapioki. Z ciasta wycinaj (najlepiej z pomocą szklanki) kółka, następnie spryskaj (zwilżanie bezglutenowego ciasta wodą jest istotne, ponieważ bez tego masa nie jest zbyt elastyczna) je przegotowaną wodą i napełnij farszem składając je na pół, palcami zaklej ich krawędzie. Każdego gotowego pieroga natłuść olejem i ułóż wraz z innymi na posmarowanej tłuszczem powierzchni. Pierogi gotuj przez kilka minut w wodzie z dodatkiem oleju (min. 50 ml), aż do ich wypłynięcia na powierzchnię. Przechowuj je w folii spożywczej, aby się nie sklejały i odgrzewaj je na patelni na roślinnym oleju.

Świąteczne przepisy bez glutenu - korzenne ciasteczka

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

Korzenne kruche ciasteczka sprawdzą się jako lekka, świąteczna przekąska idealnie komponująca się ze szklanką ciepłego mleka. 

Przepis:

  • 3/4 szklanki mąki jaglanej
  • 3/4 szklanki mąki owsianej bezglutenowej
  • 1/3 szklanki oleju kokosowego lub migdałowego
  • 1/3 szklanki cukru trzcinowego
  • 2 łyżki zmielonego siemienia lnianego
  • 3 łyżki gorącej wody
  • 1/3 szklanka melasy
  • 2 łyżeczki przyprawy piernikowej
  • 1/2 łyżeczki zmielonych goździków
  • 1/2 łyżeczki gałki muszkatołowej
  • 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej
  • garść posiekanych migdałów
  • 1 łyżeczka soli do posypania

Mąki wymieszaj ze sobą i dodaj do nich przyprawy oraz sodę. Olej utrzyj z cukrem trzcinowym. Zmielone siemię lniane zalej 3 łyżkami gorącej wody i poczekaj aż spęcznieje (około 10-15 minut). Olej z cukrem połącz z siemieniem i melasą tworząc jednolitą konsystencję. Do mikstury cukru i oleju stopniowo dosyp mąki z przyprawami i zacznij urabiać ciasto. 
Uformuj z niego kulę i rozwałkuj ją na stolnicy. Z masy powycinaj (za pomocą szklanki) okrągłe ciasteczka. Delikatnie oprósz je solą i wduś w nie kawałki posiekanych migdałów. Korzenne ciastka piecz przez 10-12 minut w temperaturze 175 stopni, przechowuj je do dwóch tygodniu w puszcze albo słoiku.

Świąteczne przepisy bez glutenu - bezglutenowe pierniki z lukrem

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

Pierniki możesz podarować komuś w gwiazdkowym prezencie lub ozdobić nimi swoją choinkę. W wersji bezglutenowej stanowią one dodatkowo całkiem niewinną, zdrową przekąskę. 

Przepis:

  • 3/4 szklanki mąki owsianej
  • 1/2 szklanki mąki gryczanej
  • 1/4 łyżeczki sody
  • 1 łyżeczka soli morskiej lub himalajskiej
  • 2 łyżki przyprawy do piernika
  • 85 g oleju kokosowego
  • 1/2 szklanki miodu lub syropu klonowego
  • 1/6 szklanki wody

Mąki wymieszaj ze sobą i wsyp do nich przyprawę oraz sodę. Olej kokosowy rozpuść w garnku i dodaj do niego substancję słodzącą oraz wodę. Całość połącz na gładką masę. Do miski z mąkami stopniowo dolewaj mieszaninę z cukrem i olejem. Zagnieć ciasto i zawiń je w folię spożywczą, schładzaj je przez pół godziny w lodówce. Po tym czasie rozwałkuj je i powycinaj z niego dowolne, piernikowe kształty. Ciasteczka piecz przez 55-60 minut w 150 stopniach.

Świąteczne przepisy bez glutenu - makowiec bez mąki

Świąteczne przepisy bez glutenu, fot. Fotolia

Tradycyjnego makowca z łatwością wykonasz nie używając ani grama mąki. Wystarczy przygotować słodką, makowo-bakaliową masę i zapiec ją w kwadratowej formie w piekarniku. 

Przepis: 

  • 500 g maku
  • 2 szklanki mleka migdałowego
  • 3 łyżki oleju migdałowego
  • 1 jabłko
  • 3 łyżki siemienia lnianego
  • 1/2 szklanki syropu daktylowego/miodu/syropu klonowego
  • szklanka bakalii (miksu orzechów i suszonych owoców)

Mak przepłucz na sitku pod bieżącą wodą i wsyp go do garnka, dodaj do niego 1 i 1/2 szklanki mleka i gotuj te składniki przez 30 minut, mieszając je co jakiś czas. Po ostudzeniu zmiel makową masę w malakserze. Siemię lniane zalej połową szklanki mleka i odstaw je na chwilę, żeby spęczniało. Jabłko zetrzyj na tarce, a orzechy i suszone nasiona posiekaj na drobno, następnie dodaj te wszystkie składniki wraz z siemieniem do makowej masy i przełóż ją do kwadratowej formy do pieczenia, wyrównując ciasto łyżką. Piecz makowiec przez ok. 45 minut w 175 stopniach. Wierzch możesz polać lukrem. 

 Tekst: Zuzanna Ludwig / Green City Life