Sukulenty doniczkowe to rośliny idealne dla zabieganych i zapominalskich, ponieważ posiadają niezwykłą zdolność do gromadzenia wody na ciężkie czasy. Poznaj przykładowe gatunki sukulentów odpowiednich do uprawy w domu i dowiedz się jak je pielęgnować.

Sukulenty: pielęgnacja, przesadzanie

Sukulenty, inaczej rośliny gruboszowate, pochodzą z regionów, w których rzadko można spotkać się z deszczem. Są to szczególnie obszary pustynne, jednak można się z nimi zetknąć we wszystkich strefach klimatycznych. To rośliny, które w trakcie ewolucji lepiej niż inne przystosowały się do funkcjonowania w warunkach ograniczonej dostępności wody. Musiały nauczyć się jak najefektywniej ją wykorzystywać, co spowodowało, że wykształciły specjalną tkankę odpowiedzialną za jej gromadzenie, czyli tak zwany miękisz wodny. Sukulenty potrafią gromadzić wodę w czasie, w którym jest jej dużo i mają do niej łatwy dostęp, a posiadane zapasy wykorzystać w okresie długotrwałej suszy. Gdzie sukulenty gromadzą wodę? Posiadają specjalnie przystosowane do tego celu organy, w postaci łodyg, liści lub korzeni, które charakteryzują się obecnością tkanki wodnej. Części rośliny, w których obecna jest tkanka wodna najczęściej mają walcowaty lub kulisty kształt, są grube oraz mięsiste. Pulchnieją w momencie dostarczenia im dużej ilości wody, a zmniejszają nieco objętość w okresie stopniowego jej zużywania.

W jaki sposób sukulenty gospodarują zaoszczędzonymi zapasami wody?

Poszczególne gatunki sukulentów posiadają specyficzne cechy, dzięki którym roślina ma możliwość inteligentnego zarządzania posiadanymi zasobami wody. Liście wielu z nich pokryte są przez woskową warstwę, która zabezpiecza je przed zbyt intensywnym zjawiskiem parowania. Niektóre z nich charakteryzują się zwartymi rozetami, które ograniczają możliwości utraty płynu. Inne zaś, zredukowały ilość posiadanych liści do absolutnego minimum, a w skrajnych przypadkach do postaci cierni. Niektóre sukulenty natomiast posiadają płytki, lecz rozległy system korzeniowy, który wspiera roślinę w efektywnym gromadzeniu wody. W okresie suszy końce korzeni zamierają, natomiast w przypadku kontaktu z wodą otwierają się. Ich rozległość sprawia, że są w stanie skutecznie ją pobierać z dużych powierzchni. Sukulenty dodatkowo są bardzo oszczędne – ich transpiracja dzienna wynosi przeciętnie 1/9300 części ciężaru całej rośliny.

Jak dzielimy sukulenty?

Kryterium podziału stanowi miejsce, w którym roślina gromadzi wodę. Wyróżniamy:

- sukulenty pędowe (na przykład astrowate, kaktusowate, trojeściowate, wilczomleczowate) – miejscem gromadzenia wody są ich zgrubiałe łodygi. Liście natomiast najczęściej występują w postaci cierniowatej.

- sukulenty liściowe (na przykład aloes, agawa, gruboszowate) – wodę gromadzą w swoich zgrubiałych liściach, pokrytych woskową warstwą. Warstwa ta ma za zadanie ograniczać możliwości parowania wody.

- sukulenty korzeniowe (na przykład pelargonie, szczawiki, Pachypodium bispinosum) – gromadzą wodę w części korzennej.

Sukulenty w domu to idealne rośliny dla zabieganych i zapominalskich, dlatego są dobrym pomysłem na prezent. W sklepach coraz częściej można spotkać nietypowe, lecz bardzo ciekawe i efektowne rozwiązania, takie jak mini sukulenty lub sukulenty w szkle. Są łatwe w domowej uprawie i szalenie niewymagające. Potrzebują obecności dużej ilości światła, dlatego najlepszym stanowiskiem dla nich będą parapety znajdujące się przy oknach wychodzących na południowy – wschód, które to charakteryzują się dobrym nasłonecznieniem. Rośliny te są wielbicielkami ciepła, co powoduje, że dobrym środowiskiem dla nich będą ogrzewane pomieszczenia. Najlepsza temperatura dla nich to 24 stopnie Celsjusza w okresie wzrostu oraz 15 stopni Celsjusza w okresie spoczynku. Jak podlewać sukulenty? Niezbyt intensywnie. Należy zadbać o to, aby podłoże w doniczce nie było stale wilgotne, a miało szansę od czasu do czasu wyschnąć. Latem sukulenty warto podlewać jeden lub dwa razy w tygodniu, a zimą w zupełności wystarczy dostarczanie wody raz w miesiącu. Co ważne, rośliny te powinno się nawozić jedynie latem – raz na dwa tygodnie warto dostarczyć im odrobinę nawozu z niedużą dawką azotanu.

Aloes zwyczajny – Aloe vera

Aloes zwyczajny jest niezwykle popularnym sukulentem nie tylko w domowej uprawie, ale również słynie ze swoich licznych właściwośći zdrowotnych i częstego wykorzystania w kosmetykach. Aloes uprawiany w domu również możemy wykorzystać w swoich rytuałach pielęgnacyjnych, a nie tylko w celach dekoracyjnych.

Aloes tworzy rozetę mięsistych i grubych liści, charakteryzujących się mieczowatym kształtem. Na ich brzegach znajdują się liczne kolce. Jeśli przekroimy liść w poprzek, ujrzymy zielony miąższ o konsystencji galaretowatej oraz sączącą się z kanalików skóry żółtą ciesz, zwaną aloiną. To właśnie ta galaretka obfituje w drogocenne właściwości pielęgnacyjne.

Jak uprawiać aloes? Przede wszystkim, należy mu zapewnić dodatnią temperaturę otoczenia – zimą minimum 8 stopni Celsjusza, a latem od 20 do 25 stopni Celsjusza. Wysokość, którą może osiągnąć ta roślina to zwykle około 60 centymetrów. Jako sukulent, charakteryzuje się dużym zapotrzebowaniem na światło, dlatego warto ją postawić w nasłonecznionym obszarze mieszkania. Niedobór promieni słonecznych może sprawić, że liście się skurczą, przez co będą wyglądały bardzo nieatrakcyjnie. Warto nawozić aloes płynnym nawozem regularnie co dwa tygodnie, pomijając okres zimowy. Zimą warto także ograniczyć częstotliwość podlewania.

A co z kwestią rozmnażania aloesu? Jest to możliwe za pośrednictwem odrostów korzeniowych, które w tym celu należy odciąć od rośliny macierzystej. Możliwe jest także rozmnażanie przy użyciu sadzonek pędowych. Jaką ziemię wybrać do sukulentów? Lekką, przepuszczalną ziemię torfową, zmieszaną z piaskiem i gliną. Doskonale sprawdzi się również gotowe podłoże do kaktusów.

Eszeweria - Echeveria

Eszeweria należy do grupy sukulentów liściowych, a co za tym idzie, magazynuje wodę w swoich mięsistych liściach. Są one zebrane w rozety, które wyrastają wprost z ziemi. Zależnie od odmiany, mogą osiągać średnicę od 3 do 15 centymetrów. Z kolei dzwonkowate i barwne kwiaty tej rośliny zebrane są w zwisający kwiatostan. W jednym miejscu warto posadzić kilka egzemplarzy eszewerii o różnych kolorach liści, co stworzy interesującą, a jednocześnie niezbyt nachalną kompozycję z sukulentów.

Eszeweria, jak na sukulenty przystało, jest miłośniczką słońca. Zimą warto umieścić ją na parapecie okna wychodzącego na południe, latem natomiast wynieść ją na zewnątrz, na przykład na taras, balkon lub do ogrodu. Świetnie sprawdzi się także skalniak. Pamiętaj jednak, że eszeweria nie toleruje temperatur niższych niż 5 stopni Celsjusza, dlatego późną jesienią trzeba ją wnieść ponownie do domu.

Roślina ta nie potrzebuje częstego zraszania i podlewania. Wiosną i latem wystarczy dostarczać jej wodę raz na dwa tygodnie, a w okresie upałów co siedem dni. Zimą natomiast zupełnie wystarczające będzie podlewanie raz w miesiącu. Dodatkowo, zimą eszeweria powinna przejść okres spoczynku, dlatego optymalna temperatura dla niej w tym czasie to około 8 stopni Celsjusza.

Eszewerię, ze względu na jej płytki system korzeniowy, sadzimy w doniczkach szerokich i płytkich, używając w tym celu specjalnego podłoża dla kaktusów i sukulentów. Warto przesadzać ją każdego roku, a w przypadku starszych roślin co 2 lub 3 lata.

Rhipsalis - Rhipsalis cassutha

Rhipsalis (patyczak) to sukulent, który naturalnie występuje na powierzchni Ameryki Północnej, Ameryki Południowej i na Wyspach Karaibskich, porastając rozwidlenia gałęzi w wilgotnych lasach oraz skały na nadmorskich klifach. Posiada nagie i wałeczkowate pędy o przeciętnej średnicy sięgającej 3 mm. Młode pędy wyrastają w parach lub całymi pękami z pędów starszych.

Jest to roślina, która preferuje rozproszone światło słoneczne. Jednak jest zdolna znieść zarówno okresową suszę, jak i bezpośrednie, mocne słońce. Jeśli będziemy ją regularnie zraszać wodą, wytworzy więcej korzeni powietrznych, a w konsekwencji będzie łatwiejsza i szybsza w procesie rozmnażania. A jak ją rozmnażać? To bardzo proste! Należy zacząć od oderwania pędów, które posiadają korzenie powietrzne, a następnie posadzić je w wilgotnym podłożu. Po upływie zaledwie kilku tygodni będą już dobrze ukorzenione i zaczną wypuszczać ze swoich wierzchołków pierwsze młode pędy.

Grubosz jajowaty – Crassula ovata

Grubosz jajowaty to afrykański sukulent, który w warunkach domowej uprawy doniczkowej może osiągnąć więcej niż metr wysokości. Nie rośnie jednak zbyt szybko – jego roczne tempo wzrostu to zaledwie kilka centymetrów, dlatego trzeba uzbroić się w cierpliwość w oczekiwaniu aż osiągnie maksimum swoich możliwości.

Grubosz jest sukulentem, który magazynuje wodę w swoich mięsistych i błyszczących liściach, które charakteryzujących się jajowatym kształtem i stąd właśnie wzięła się jego nazwa. Liście te są całe zielone lub otoczone brzegiem w kolorze intensywnej czerwieni. Czasem można spotkać się z małymi, białymi kwiatami, które niezbyt często pojawiają się na końcach pędów starszych egzemplarzy. Jest to możliwe tylko wtedy, kiedy roślina znajduje się na stałe w dobrze nasłonecznionym miejscu.

Roślinę tę należy podlewać obficie i robić przerwy do momentu, aż ziemia całkowicie nie wyschnie. Dodatkowo, wymaga ona przepuszczalnego podłoża, cechującego się obecnością gruboziarnistego piasku i żyznej ziemi liściowej.

Sansewieria gwinejska - Sansevieria trifasciata

Sansewieria gwinejska to roślina długowieczna, która jest odporna na niekorzystne warunki otoczenia, takie jak na przykład długotrwałe susze, znaczne różnice temperatur czy też silne nasłonecznienie. Osiąga wysokość od 40 do 120 centymetrów. Charakteryzuje się długimi, ostro zakończonymi liśćmi w kolorze zielonym. Jak pielęgnować tę roślinę?

W przeciwieństwie do wcześniej opisanych sukulentów, sansewieria dobrze rośnie zarówno w pełnym słońcu, jak i w półcieniu lub cieniu. Latem wystarczy ją podlewać jeden lub dwa razy w tygodniu, a zimą nawet raz na trzy tygodnie. Dodatkowo, latem warto nawozić ją płynnym nawozem wieloskładnikowym, na przykład nawozem dla kaktusów.