Przebiśnieg: opis i odmiany

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) znana też pod nazwami przebiśnieg zwyczajny, przebiśnieg pospolity, gładysz pospolity, gładyszek, śnieguła, lub śniegułka jest najwcześniej kwitnącą byliną cebulkową. W naszym klimacie rośnie dziko w lasach liściastych, ale jest też chętnie hodowaną rośliną ogrodową. Co ciekawe, doroczne podziwianie zakwitających wczesną wiosną przebiśniegów jest narodową tradycją w Anglii, Szkocji i Irlandii. Całe rodziny wybierają się do parków, lub na łąki gdzie ogromne połacie terenu pokrywają się przebiśniegami.

Jak wyglądają przebiśniegi? To niewysokie kwiaty o wzniesionym pokroju. Mają długie zielone liście, które w zimne dni zamykają się wokół pąków, chroniąc roślinę. Ich kwiatostany mają kształt dzwonków, które zależnie od odmiany, osiągają od 1,5 do 3,5 cm. Zdecydowanie najbardziej rozpowszechnione są białe przebiśniegi, jednak znane są też odmiany żółte lub fioletowe, które naturalnie występują na południu Europy lub w Iraku.

Najpopularniejsze odmiany przebiśniegów to:

  • przebiśnieg 'S. Arnott;
  • przebiśnieg Flore Pleno;
  • przebiśnieg Viridapice;
  • przebiśnieg Virescens;
  • przebiśnieg Snow White's Gnome;
  • przebiśnieg Maximus.

Kiedy kwitną przebiśniegi? Nie bez powodu są najpopularniejszymi wśród kwiatów zwiastunami wiosny. Pierwsze kwiaty zazwyczaj przebijają się przez śnieg (stąd też ich polska nazwa). Kwitną od lutego do marca i zaczynają żółknąć, gdy tylko staje się ciepło.

Śnieżynka może być jednocześnie lekarstwem i trucizną. Cebulki tej rośliny zawierają takie związki organiczne jak alkaloid izochinolinowy, który usprawnia pracę mózgu i układu nerwowego, dzięki czemu bywa wykorzystywany w leczeniu choroby Alzheimera, udarów mózgu czy paraliżu. Mimo tego, pod żadnym pozorem nie powinniśmy leczyć się z pomocą tej rośliny na własną rękę, ponieważ zawiera ona również inne związki, również z grupy alkaloidów, które są toksyczne. Na wszelki wypadek lepiej nie sadzić jej w ogrodach, w których bawią się dzieci i zwierzęta. 

Jak uprawiać przebiśniegi?

Przebiśniegi nie należą do wrażliwych kwiatów, a ich uprawa jest niezwykle prosta, więc jest to doskonała propozycja dla początkujących ogrodników. By jednak zapewnić im optymalne warunki, pamiętaj, że najlepiej czuć się będą na stanowisku półcienistym, lub nawet zupełnie zacienionym. Dobrze wyglądają też pod krzewami lub drzewami. Gleba powinna być żyzna i wilgotna, najlepiej wapienna, o odczynie zasadowym lub obojętnym. 

Przebiśnieg może rosnąć w jednym miejscu nawet dłużej niż 10 lat. Jest rośliną odporną na ujemne temperatury, łatwo się wysiewa i jest dość ekspansywny, dzięki czemu przy odpowiedniej pielęgnacji, możemy na przestrzeni kilku sezonów stworzyć w naszym ogrodzie prawdziwą łąkę. To wytrzymała roślina, dlatego śmiało możemy też sadzić ją na skalnych kwietnikach. Nie poleca się jednak wykopywania jej do doniczek, ponieważ wtedy bardzo szybko marnieje.

Kiedy sadzić przebiśniegi? Na to pytanie są trzy odpowiedzi. Możemy kupić cebulki we wrześniu, kiedy ich sprzedaż jest najintensywniejsza i od razu wsadzić je do gruntu. Możemy też późną wiosną, gdy rośliny już pożółkłą, podzielić je i przesadzić. Trzecim sposobem jest pozyskanie nasion, które można zebrać w czerwcu i wysianie ich, jednak ta metoda nie jest polecana, ponieważ pierwsze kwiaty pojawią się wtedy dopiero po 6 latach. Cebulki przebiśniegów sadzimy w ziemi wcześniej wzbogaconej kompostem na głębokość od 5 do 8 cm.

Jak pielęgnować przebiśniegi?

Przebiśniegi powinny mieć wilgotne podłoże. Jeśli wiosna okaże się sucha, pamiętaj o regularnym podlewaniu, zwykle jednak topniejący śnieg lub opady deszczu wystarczają. Pamiętaj też, by w czasie lata miejsce, które porastają również nie było suche. Nawożenie tych roślin nie jest konieczne, ale zalecane. Dzięki dodatkowemu odżywieniu będą zdrowsze i obficiej zakwitną. Najlepiej robić to wiosną za pomocą kompostu lub nawozu wieloskładnikowego. 

Przebiśniegi są odporne na choroby i ataki szkodników, jednak jeśli nie zapewnimy im odpowiednich warunków, mogą znacznie ucierpieć. Najczęściej padają ofiarami poskrzypków cebulowych lub szarej pleśni, która może pojawić się na skutek nadmiaru wilgoci.

Czy przebiśniegi są pod ochroną?

Przebiśnieg jest rośliną znajdującą się pod ochroną częściową od 2014 roku. Mowa oczywiście o okazach dziko rosnących, które od połowy XX wieku były wykopywane ze swoich naturalnych stanowisk i przenoszone do domowych ogrodów. Innym ogromnym zagrożeniem dla przebiśniegów jest zmniejszanie obszarów leśnych i degradacja środowiska naturalnego. W ostatnich latach dzięki ochronie ich liczebność znacznie wzrosła, jednak mimo to warto powstrzymać się przed zrywaniem, a tym bardziej wykopywaniem, ich w lasach czy parkach. 

Dlaczego przebiśniegi zakwitają wczesną wiosną?

Przebiśniegi, obok krokusów, sasanek i irysów, należą  do kwiatów wczesnowiosennych. Dzięki temu, że w naturze porastają górzyste lub zalesione tereny, gdzie panują niskie temperatury i wysoka wilgotność, są odporne na mróz i nie szkodzi im nawet śnieg. Przekwitają, gdy tylko zaczyna robić się cieplej. Mimo to również latem musimy pamiętać o ich potrzebach i regularnie podlewać glebę, w której przebywają cebulki. 

Przebiśnieg: znaczenie kwiatów

Przebiśnieg jest pięknym i delikatnym, a przy tym wytrzymałym kwiatem, którego znaczenie powinno napawać nas nadzieją i optymizmem. Najpopularniejszym symbolem kojarzonym ze śnieżyczką jest odrodzenie. Jako zwiastun wiosny, oznacza moment, w którym przyroda po zimowym uśpieniu ponownie budzi się do życia. Ich biały kolor często bywa też kojarzony z niewinnością, która interpretowana jest jako życie w zgodzie z własną naturą. 

Kwiaty przebiśniegi mogą oznaczać też nadzieję i współczucie, bukiet z nich jest sposobem na powiedzenie komuś, że się o niego troszczysz. To doskonały prezent dla osób podupadłych na zdrowiu lub bliskich przebywających w szpitalu.

Co ciekawe, przebiśnieg w wierzeniach starożytnych Germanów był kwiatem poświęconym Bogini Matce i miał znaczenie magiczne. Uważano, że z jego pomocą można odkrywać to, co zakryte i odnajdywać drogocenne skarby. Wskutek przyjęcia przez ludy pogańskie chrześcijaństwa, stał się kwiatem maryjnym. W czasie święta Ofiarowania Pańskiego, które obchodzone jest 2 lutego, młode dziewczęta nosiły wieńce z przebiśniegów jako symbol czystość i ofiarowania się w opiekę Matce Boskiej.