Nasturcja: charakterystyka

Nasturcja była wykorzystywana już w starożytnym Peru przez Inków, którzy nie hodowali jej jednak wyłącznie jako rośliny ozdobnej. Była ona stałym elementem ich diety, który pomagał zachować dobre zdrowie. Europejczycy odkryli tę roślinę w czasie podboju Ameryki południowej w XVI wieku i wyhodowali jej większą odmianę o pomarańczowych kwiatach. 

Jak wygląda nasturcja? Jest to roślina pnąca, której pnącza mogą osiągać nawet 4 metry długości. Najpopularniejsza jest pomarańczowa odmiana, jednak może występować również w kolorze żółtym lub czerwonym. Ma charakterystyczne, delikatnie pofalowane listki. Odmiany nasturcji najczęściej występujące w Polsce to:

  • nasturcja większa,

  • nasturcja mniejsza,

  • nasturcja kanaryjska,

  • nasturcja błękitna,

  • nasturcja trójbarwna,

  • nasturcja włóczęga.

Nasturcja pnąca może mieć kwiaty o różnych kształtach. Niektóre mają gładkie miękkie płatki, inne przypominają pióropusz. Jednak to nie tylko bogactwo odmian zjednało jej sympatię koneserów, ale też jej właściwości prozdrowotne. Co ciekawe, kwiaty nasturcji również są jadalne i często wykorzystuje się je do ozdabiania talerzy.

Uprawa nasturcji

Nasturcja ogrodowa lubi dobrze nasłonecznione, ciepłe i osłonięte od wiatru stanowisko. Gleba powinna być przepuszczalna, ale niezbyt żyzna, ponieważ wtedy nasturcja wydaje o wiele mniej kwiatów. Ważne byśmy pamiętali, że nasturcje nie lubią zbyt obfitego podlewania i wilgotnej ziemi. Źle znoszą też przesadzanie, dlatego najlepiej od razu zdecydować się na optymalne miejsce. 

Kiedy siać nasturcję? Zawodowi hodowcy tej rośliny radzą, by robić to w drugiej połowie kwietnia. Możemy posadzić ją zarówno na rabacie, jak i w donicy stojącej w ogrodzie lub na balkonie. Jeśli decydujemy się zasadzić więcej niż jedną roślinę, powinniśmy zachować między nimi co najmniej 15 lub 20 cm odstępu. Pamiętajmy też, że nasturcja może zagłuszyć i zdominować kwiaty znajdujące się w jej sąsiedztwie, dlatego odradza się sadzenie jej pośrodku rabaty. 

Kwiaty nasturcji pojawiają się na przełomie lipca i sierpnia. Nasturcje nie lubią zimna, sadzi się je więc dopiero późną wiosną, co pozwala uniknąć nocnych przymrozków - dlatego też kwitną dopiero w drugiej połowie lata. Jeśli chcesz, by kwiaty pojawiły się wcześniej, można zastosować wysiew do inspektów. W takich warunkach powinno się sadzić je już na przełomie marca i kwietnia, a do ogrodu lub donicy przenieść, gdy tylko miną ostatnie nocne przymrozki. 

Jak pielęgnować nasturcje?

Nasturcja na balkonie ma niewielki wymagania. Pamiętajmy jednak, co dotyczy również jej ogrodowej kuzynki, że jest kwiatem pnącym. Dlatego warto zapewnić jej odpowiednie otoczenie, na przykład balustradę lub zasadzić ją w wiszącej donicy, z której będzie mogła spuścić pnącza. 

Nasturcja nie lubi zbyt wilgotnej gleby, nie oznacza to jednak, że możemy zupełnie zapomnieć o podlewaniu. Jednak jego obfitość i częstotliwość powinniśmy uzależnić od stanowiska i stopnia rozwoju rośliny. Im lepiej nasłonecznione i cieplejsze miejsce, tym więcej wody będzie potrzebowała nasturcja. Warto też zwiększyć jej ilość, kiedy pojawi się pierwszy kwiat. 

Nasturcja nie wymaga nawożenia, dlatego naszą opiekę powinniśmy ograniczyć do regularnego podlewania i obserwacji. Niestety, te piękne kwiaty często padają ofiarami szkodników. Największym utrapieniem będą przędziorki i mszyce oraz ślimaki i gąsienice motyli, które odżywiają się liśćmi nasturcji. Jeśli zauważymy na naszej nasturcji nieproszonych gości, warto sięgnąć po naturalne środki ochrony roślin, na przykład wodę z czosnkiem. Nasturcje źle znoszą środki chemiczne, w miarę możliwości należy więc ich unikać. Dlatego właśnie tak ważne jest uważne obserwowanie rośliny i wykrycie problemu na wczesnym etapie.

Nasturcje mogą paść też ofiarami grzybów, zwłaszcza jeśli rosną w pobliżu warzyw, od których zarażają się nimi najczęściej. Wtedy należy sięgnąć po fungicydy przeznaczone do roślin ozdobnych. Jeśli jednak masz na balkonie lub w ogrodzie uprawę pomidorów, lub papryk, lepiej by nie sąsiadowała ona z nasturcją.

Zastosowanie nasturcji

Nasturcja znana jest ze swoich właściwości leczniczych. Zawiera duże ilości  izotiocyjanianu benzylu, który działa bakterio-, grzybo- i wirusobójczo, dlatego sokiem z nasturcji leczyć można opryszczkę czy liszaj. Przygotowuje się z niej też lecznicze kąpiele na łuszczycę lub trądzik. Zawiera dużo witaminy C, dzięki czemu na korzystny wpływ na naczynia krwionośne oraz rozjaśnia i rozświetla skórę. Jest nieoceniona w walce z problemami dermatologicznymi. 

Nasturcja sprawdzi się również jako lek na łupież lub łojotok. Kilka jej liści zalanych wrzątkiem, po ostudzeniu może służyć nam jako naturalny lakier do włosów lub płukanka, która rozprawi się z problemami skóry głowy i wzmocni strukturę włosów. Nasturcja zawiera też olej musztardowy, który ma działanie antyseptyczne i pobudza porost włosów.

Herbata z nasturcji lub sok nasturcjowy podawane są osobom cierpiącym na choroby układu oddechowego, lub moczowego. Jest to też świetny sposób na zwiększenie odporności, który może okazać się pomocny także w walce ze szkorbutem. Napar z nasturcji wspomaga też leczenie bólów gardła i kaszlu. Pamiętajmy jednak, że nie powinno podawać się go dzieciom i osobom cierpiącym na wrzody żołądka. 

Herbata z nasturcji powinna być przygotowywana z około dwóch łyżek liści tej rośliny, które zalewamy wrzątkiem. Po 15 minutach przecedzamy całość przez sitko i gotowe!

Znaczenie nasturcji

Nasturcja oznaczać może życzliwość lub płomienną miłość. Nic w tym dziwnego, ponieważ balkony i altany porośnięte nasturcją tworzą wyjątkowo romantyczną scenerię. Gdy po podboju Ameryki Południowej, konkwistadorzy przywieźli nasturcje do Europy, początkowo były one towarem luksusowym i gościły jedynie w ogrodach największych wielmożów. Z tego też powodu, nasturcja kojarzona jest dobrobytem i wysoką pozycją społeczną.