Zakończone małymi, intensywnie fioletowymi kwiatami krzaczki lawendy, to piękna ozdoba ogrodów, balkonów i tarasów, która przywołuje na myśl klimat Prowansji. Uprawa tej atrakcyjnej roślinki nie jest wcale trudna, kiedy zna się podstawowe zasady. Przeczytaj i dowiedz się jak pielęgnować lawendę, kiedy ją sadzić, jak przycinać i do czego ją wykorzystać.

Lawenda to niewielka krzewinka o zwartym pokroju. Jej kępki osiągają zazwyczaj około 40-45 cm wysokości, choć spotyka się też nieco wyższe odmiany. Najczęściej uprawianym u nas gatunkiem jest lawenda wąskolistna. Ma ona cienkie łodyżki o wąskich, srebrzysto zielonych listkach, zakończone intensywnie fioletowymi, drobnymi kwiatami, zebranymi w kłosy. Słodki, cytrusowo-korzenno-kwiatowy zapach, to jedna z największych zalet z jakich słynie lawenda. Kwitnienie w przypadku większości gatunków przypada na okres od czerwca do października. Lawenda ogrodowa to roślina zimozielona, choć warto pamiętać, że nie wszystkie jej odmiany są tak samo odporne na mróz.

Wymagania lawendy

Ciepłe, pełne słońca miejsca, to coś, co najbardziej lubi lawenda. Sadzenie jej w cieniu, pod drzewami czy w towarzystwie innych, wyższych krzewów po prostu nie ma sensu, ponieważ nie będzie wtedy dobrze rosnąć. Stanowisko dla tej rośliny powinno być także osłonięte od wiatru i nie narażone na przeciągi. Lawenda wykazuje sporą odporność na suszę, nie lubi natomiast nadmiaru wilgoci i stojącej wody.

Lawenda lubi ciepłe, przepuszczalne gleby o zasadowym odczynie. Zbyt zbite podłoże można rozluźnić piaskiem. Z reguły dobrze znosi zimę, jednak w przypadku dużego mrozu, może wymagać okrycia. Można ją hodować zarówno w ogrodzie, jak i w pojemnikach.

Krzaczki lawendy nie mają też wielkich wymagań jeśli chodzi o nawożenie. Jeśli tylko mają zapewnione odpowiednie warunki i właściwe stanowisko, będą pięknie rosnąć bez żadnego nawożenia. Co więcej niektóre nawozy, takie jak np. świeży obornik, mogą wręcz zaszkodzić lawendzie. Jeśli jednak jest taka potrzeba, można zastosować niewielkie dawki wolnodziałających nawozów, najlepiej takich, przeznaczonych specjalnie do lawendy.

Jak sadzić lawendę?

Sadzenie lawendy do gruntu najlepiej przeprowadzić w kwietniu lub październiku. Najłatwiejszym wyjściem będzie skorzystanie z gotowych sadzonek, Które można kupić w sklepach ogrodniczych, a czasem nawet w zwykłych marketach. Roślinki sadzi się w odstępach co 30-40 cm od siebie. Niezależnie od tego czy wysadzamy je do ogródka czy do doniczek na balkonie, warto zadbać o dobry drenaż. Można wykorzystać keramzyt, albo drobno potłuczone kawałki doniczki.

Lawendę można też wyhodować z nasion. Najwygodniej jest posiać je od razu do gruntu. Aby nasionka dobrze i równomiernie wykiełkowały, powinny wcześniej zostać poddane działaniu niskiej temperatury. Dlatego też dobrze jest siać je jesienią, a jeśli robimy to na wiosnę, trzeba pamiętać, aby poddać je wcześniej procesowi stratyfikacji, czyli chłodzenia. Można to zrobić mieszając je z piaskiem i umieszczając na kilka tygodni w lodówce.

Sadzonki lawendy można też pozyskać samodzielnie, poprzez obcięcie pędów wierzchołkowych, bez kwiatostanów. Powinny one mieć ok 10 cm długości. Zanurza się je w ukorzeniaczu, a następnie sadzi w przepuszczalnym podłożu. Takie sadzonki najlepiej pobierać wiosna lub na przełomie lata i jesieni. Lawendę można też rozmnażać też poprzez dzielenie rozrośniętych krzaczków lub przez odkłady, czyli przygięcie pojedynczych pędów do podłoża i przysypanie ich ziemią.

Lawenda: pielęgnacja w ogrodzie

Lawenda doskonale sprawdza się jako roślina ogrodowa. Może być wykorzystywana jako obwódki ścieżek i rabatek, pasuje też na skalniaki. Pięknie wygląda zasadzona w większej ilości, kiedy tworzy rozległe, fioletowe kobierce.

Lawenda w ogrodzie nie jest bardzo absorbującą rośliną w kwestii pielęgnacji. Jest dość odporna na choroby i szkodniki, jedyne co może jej zaszkodzić to zbyt dużo wilgoci, która może przyczynić się do rozwoju pleśni i grzybów.

Raz do roku, najlepiej na wiosnę, wokół krzaczków lawendy dobrze jest rozłożyć warstwę kompostu. Ważnym elementem pielęgnacji lawendy jest jej przycinanie. Na zimę dobrze jest zabezpieczyć krzaczki przed mrozem za pomocą słomy lub warstwy suchych liści.

Lawenda: pielęgnacja na balkonie

Wspaniałą ozdobą balkonów i tarasów, może być posadzona w pojemnikach lawenda. Pielęgnacja w tym przypadku będzie się nieco różnic od dbania o roślinkę posadzoną w ogrodzie, ale uprawa lawendy w doniczce też nie jest bardzo skomplikowana.

Najważniejsze jest odpowiednie podlewanie. Lawenda potrzebuje wprawdzie wilgoci, ale nie znosi przelania. Dobrze jest posadzić ją w donicy z dużymi otworami, które będą odprowadzać nadmiar wody. W przeciwieństwie do lawendy posadzonej w gruncie, tej w doniczce dobrze zrobi odpowiednie nawożenie. Najlepiej sprawdzają się nawozy organiczne o spowolnionym działaniu, jednak nie należy używać ich zbyt dużo.

Lawendę na balkonie zabezpieczamy przed zimą okrywając ją włókniną i ustawiając w osłoniętym miejscu. Można też przechować ją w chłodnym pomieszczeniu, np. piwnicy, ograniczając podlewanie. Trzeba tylko pamiętać, aby zapewnić jej stały dostęp światła.

Jak przycinać lawendę?

Pielęgnacja lawendy obejmuje także jej regularne przycinanie. To jeden z najważniejszych zabiegów, który sprawi, że krzaczki będą gęste, ładne i zdrowe. Dzięki przycinaniu lawendy można nadać jej dowolny kształt.

W pierwszym roku po posadzeniu należy skrócić pędy o połowę. Pomoże to lawendzie ładnie się rozkrzewić, ponieważ krzaczek wypuści wtedy dużo nowych pędów u podstawy i nabierze ładnego, bujnego kształtu. W kolejnych latach przycinamy tak, aby nadać pożądany kształt i pobudzić do wzrostu.

Lawendę należy przycinać przynajmniej raz do roku, żeby nie dopuścić do zdrewnienia pędów. Późnym latem, albo jesienią należy obciąć przekwitnięte kwiatostany z fragmentami pędów. Również po zimie należy usunąć zeschnięte, złamane czy chore fragmenty rośliny.

Zastosowanie lawendy

Niezwykle ceniony jest wyrazisty zapach, jaki ma lawenda. Uprawa krzaczków w doniczce na balkonie czy na okiennym parapecie, to dobry sposób aby ustrzec się przed komarami. Lawenda odstrasza też mszyce atakujące sąsiednie rośliny. Materiałowe woreczki wypełnione lawendą można powiesić w szafie, chroniąc w ten sposób ubrania przed molami. Lawendę do suszenia zbiera się latem, gdy kwiaty są już wyraźnie widoczne, ale jeszcze nie w pełni rozwinięte.

Lawenda może mieć również zastosowanie kulinarne. Przyprawia się nią mięsa, głównie baraninę lub dziczyznę. Syrop z lawendy lub lawendowy cukier to doskonały dodatek do deserów i słodkich napojów. Kwiaty lawendy dają obfity nektar, a powstały z nich miód jest uznawany za produkt najwyższej jakości.

Z lawendy pozyskuje się też cenny olejek eteryczny, który wchodzi w skład wielu kosmetyków, a także jest szeroko stosowany w aromaterapii. Pomaga łagodzić migreny, działa relaksująco i przyczynia się do redukcji stresu. Ma on też działanie przeciwzapalne i antyseptyczne, może być stosowany do inhalacji w czasie przeziębienia.