Fiołek afrykański to jedna z najbardziej lubianych roślin doniczkowych, która doskonale sprawdza się w naszych domach. I choć ta niewielka roślinka ma swoje specyficzne wymagania, jeśli tylko wiemy jak o nią zadbać, odwdzięczy się pięknymi kwiatami przez cały rok. Jak pielęgnować fiołki afrykańskie, żeby kwitły długo i obficie? Przeczytaj i dowiedz się więcej o sępolii fiołkowej.

Saintpaulia ionantha nazywana popularnie fiołkiem afrykańskim, to wieloletnia roślina z rodziny ostrojowatych. Jej dzika odmiana rośnie w klimacie tropikalnym, jednak jest także doskonale wszystkim znana jako popularny kwiat doniczkowy. Doskonale nadaje się do uprawy na okiennym parapecie, a ponieważ nie potrzebuje dużo miejsca, sprawdza się nawet w małych mieszkaniach.

Ten pełen uroku kwiat został odkryty pod koniec XIX wieku w górach Usambara w Cape Province, w Afryce Południowej przez barona Waltera von Saint Paul St Claire. To właśnie od jego nazwiska pochodzi pierwszy człon nazwy tej rośliny - saintpaulia. Drugi człon - ionantha odnosi się do koloru kwiatów i można przetłumaczyć go jako „fiołkowo kwiecisty”. W spolszczonej wersji nazwę tą tłumaczy się jako sępolia fiołkowa, jednak znacznie częściej spotyka się inną - fiołek afrykański. Nie jest ona właściwa, ponieważ sępolia należy do innej rodziny niż fiołki, jednak to właśnie ta nazwa zakorzeniła się na tyle mocno, że jest powszechnie używana i kojarzona z tym kwiatem doniczkowym.

Fiołek afrykański: odmiany i kolory

Jak wygląda fiołek afrykański? Kolory, kształty i faktury kwiatów i liści tej rośliny mogą być różne w zależności od odmiany. Oryginalna, rosnąca dziko Saintpaulia ionantha, ma ciemnoniebieskie kwiaty. Jej liście są mięsiste, ciemnozielone i pokryte delikatnym meszkiem. Tworzą rozłożyste rozety, a z ich środka wyrastają kwiaty, w naturalny sposób układające się w zgrabny bukiecik.

Do końca lat 40. ubiegłego wieku w Stanach Zjednoczonych wyhodowano aż 100 nowych odmian sępolii. Dziś jest ich już ponad 30 tysięcy. Najczęściej mają one kwiaty w najróżniejszych odcieniach fioletu, bardzo popularny jest też fiołek afrykański biały lub różowy, ale mogą być równie dobrze czerwone, niebieskie, a nawet seledynowe. Spotykane są również odmiany dwubarwne. Kwiaty mogą być pojedyncze lub podwójne, pełne, o gładkich lub postrzępionych płatkach. Liście sępolii u niektórych odmian zamiast ciemnozielone są jasnozielone albo nawet lekko purpurowe, również pokrywający je meszek może być różny.

Fiołek afrykański: uprawa

Rosnący w doniczce fiołek osiąga wysokość około 10-15 cm i średnicę około 12-15 cm. Kwitnie praktycznie przez cały rok, choć zdecydowanie najwięcej kwiatów ma latem. Minimalna temperatura w jakiej może rosnąć fiołek afrykański to 12°C, jednak optymalna jest dla niego temperatura 15 -20°C.  

Kiedy przesadzać fiołki afrykańskie? Wyraźnym sygnałem, że nadszedł już na to czas, jest moment gdy liście stają się drobniejsze i bardziej skumulowane. Średnio roślinę przesadzamy raz do roku. Pamiętajmy, aby nowa doniczka była tylko odrobinę większa od poprzedniej. Ze względu na płytki system korzeniowy, nie powinna być też zbyt głęboka.

Od czasu do czasu warto zapewnić fiołkowi kilkutygodniowy czas spoczynku. Przestawiamy go wtedy w chłodniejsze miejsce i zmniejszamy częstotliwość podlewania. Wystarczy raz na tydzień. Po takim odpoczynku roślina odwdzięczy się dużym bogactwem kwiatów.

Fiołki afrykańskie można wyhodować z nasion, jednak najpopularniejszym sposobem ich rozmnażania są sadzonki liściowe z ogonkiem, które ukorzeniają się w wodzie lub w ziemi. Najlepiej pobierać takie sadzonki na wiosnę. Wyhodowane z nich rośliny zakwitają po około pół roku.

Fiołek afrykański: pielęgnacja

Jak dbać o fiołki afrykańskie, żeby były zdrowe i pięknie kwitły? Pielęgnacja fiołka nie jest bardzo skomplikowana, ale trzeba pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Kwiatuszek najlepiej czuje się w miejscach dobrze oświetlonych, dlatego też świetnie nadaje się do ozdoby parapetu. Trzeba jednak uważać, aby nie stawiać go w pełnym słońcu, które dla fiołka może okazać się zbyt mocne, szczególnie latem.

Fiołek afrykański jest niezwykle delikatny i wrażliwy na zimno. Nie lubi też przeciągów. Warto o tym pamiętać, szczególnie kiedy musimy go gdzieś przetransportować w mroźny dzień. Warto zadbać wtedy o odpowiednią ochronę roślinki.

Sępolia lubi dużą wilgotność, jednak nie toleruje spryskiwania. Podczas podlewania trzeba też bardzo uważać, żeby nie zalać liści. Najlepiej wlewać wodę do podstawki.  Aby zapewnić roślince odpowiednią wilgotność, można wstawić doniczkę do większego pojemnika wypełnionego kamyczkami zalanymi wodą. Uschnięte liście i kwiaty należy regularnie usuwać.

Czym nawozić fiołki afrykańskie?

Jako roślina doniczkowa, fiołek domowy nie ma możliwości by przez długi czas w naturalny sposób czerpać składniki z podłoża. Dlatego też potrzebuje nawożenia, tym bardziej, że kwitnie przez cały rok i potrzebuje do tego składników odżywczych. Do nawożenia fiołka afrykańskiego wystarczy uniwersalny, płynny nawóz do kwiatów doniczkowych, który można rozcieńczyć wodą i użyć go do podlewania raz na dwa tygodnie. W lecie można stosować nawozy z wyższą zawartością fosforu, natomiast w jesieni i zimie roślinie dobrze zrobi większa dawka azotu.

Do pielęgnacji fiołka afrykańskiego nie wolno używać żadnych nabłyszczaczy do liści. Również ich przecieranie nie jest wskazane. Jeśli chcemy je wyczyścić z kurzu, najlepiej użyć w tym celu czystego, suchego pędzelka.

Czy fiołek afrykański jest trujący?

Wiele osób, szczególnie jeśli mają w domu małe dzieci lub zwierzęta, przy wyborze roślin doniczkowych zastanawia się czy nie są one przypadkiem trujące. Fiołki afrykańskie należą do bezpiecznych kwiatów doniczkowych, więc nie musimy się tym martwić.

Pamiętajmy jednak, żeby nie mylić sępoli fiołkowej z fiołkiem alpejskim. Ten ostatni bowiem zawiera w sobie toksyczne substancje, których spożycie nie jest wprawdzie śmiertelne, ale może powodować silne wymioty i inne nieprzyjemne dolegliwości.