Bluszcz: charakterystyka

Bluszcz (Hedera) jest rośliną z rodzaju araliowatych, do której zalicza się około 16 różnych gatunków. Występuje na obszarze Europy, Azji i Afryki Północnej. Jako roślina ozdobna jest uprawiany od czasów średniowiecza, a niektóre z najpiękniejszych okazów bluszczu można podziwiać między innymi na Zamku w Malborku, na Zamku Królewskim w Krakowie czy na Zamku Książ pod Wałbrzychem. 

Bluszcz zimozielony jest samoczepnym pnączem, które przyczepia się do chropowatych powierzchni z pomocą czepnych korzeni przybyszowych. Charakterystyczną cechą bluszczu jest wytworzenie dwóch faz rozwojowych: młodocianej i dojrzałej. W fazie młodocianej bluszcz wytwarza wiotkie pędy, które wspinają się po napotkanych podporach oraz sercowate liście. W dojrzałej fazie pędy stają się sztywne i wzniesione, a liście nabierają połysku. W drugiej fazie bluszcz pospolity zakwita jesienią oraz wytwarza dojrzewające wiosną owoce. 

Najpopularniejsze odmiany bluszczu to:

  • bluszcz pospolity Erecta;
  • bluszcz chiński (Hedera sinensis);
  • bluszcz japoński (Hedera rhombea);
  • bluszcz kanaryjski (Hedera canariensis);
  • bluszcz himalajski (Hedera nepalensis);
  • bluszcz Pastuchowa (Hedera pastuchowii). 

Bluszcz jest rośliną długowieczną, a w naturze może dorastać nawet do 30 metrów. Jego liście są zielone przez cały rok, dlatego od starożytności uważany jest za symbol wiecznego życia i odrodzenia, a przez Celtów i Germanów wykorzystywany był w magii ochronnej.

Uprawa bluszczu

Uprawa bluszczu nie należy do szczególnie skomplikowanych. Nie jest on zbyt wymagający, jeśli chodzi o glebę i przyjmie się bez problemu na większości stanowisk. Jednak najlepiej czuje się na podłożu wilgotnym i przepuszczalnym, bogatym w próchnicę, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Najlepiej jest też wybrać miejsce zacienione i osłonięte od mocnego wiatru. Wielką zaletą bluszczu jest jego duża odporność na choroby i szkodniki.

Kiedy sadzić bluszcz? Sadzonki możemy przesadzać do ziemi przez cały sezon wegetacyjny, jednak najlepiej robić to od maja do września. Bluszcz, co prawda dobrze znosi mróz, jednak warto dać mu czas, aby dobrze ukorzenił się przed pierwszymi przymrozkami. Jeżeli zima jest wyjątkowo sroga, warto okryć dolne pędy kopczykiem z kory lub torfu, jednak w większości wypadków nie jest to konieczne. 

Jak posadzić bluszcz? Przede wszystkim należy wybrać dla niego odpowiednie stanowisko. Ważne jest, by roślina miała po czym się wspinać, dlatego idealne miejsce powinno znajdować się tuż przy ścianie budynku lub przy ogrodzeniu. Aby posadzić bluszcz, powinniśmy wykopać dołek głęboki i szeroki na około 50 cm, a następnie wypełnić go odpowiednim podłożem. Sadzonkę umieszczamy na takiej samej głębokości, na jakiej była w pojemniku.

Jak szybko rośnie bluszcz pospolity?

Bluszcz jest rośliną, która rośnie bardzo szybko, a roczny przyrost pędów może wynosić nawet 1 m. Z tego powodu jest najczęściej wybierany nie tylko do zazielenienia ścian domów czy altan, ale też do zakrycia ogrodzenia siatki. Jego ciemnozielone pnącza i ozdobne liście są niezwykle efektowne. Jako roślina długowieczna, nie wymaga corocznego przesadzania, a jedynie niezbyt częstych zabiegów pielęgnacyjnych. 

Pielęgnacja bluszczu

Bluszcz w ogrodzie nie jest rośliną, która wymaga skomplikowanej pielęgnacji. Jeśli jednak chcesz, żeby rósł jak najszybciej i wypuszczał jak najwięcej liści, warto pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Aby utrzymać roślinę w dobrym zdrowiu i sprawić, że będzie szybciej rosła, powinniśmy dwa razy do roku podciąć pędy. Najlepiej jest robić to wczesną wiosną i późną jesienią, tuż przed nadejściem zimy, ponieważ dla bluszczu jest to okres największego wzrostu. Raz w miesiącu powinniśmy również zasilić roślinę nawozem. 

Bluszcz nie jest podatny ani na choroby, ani na ataki szkodników, mimo to może zdarzyć się, że padnie im ofiarą. Na jego liściach niekiedy pojawiają się czerwone pajączki - tak zwane przędziorki. Aby zapobiec ich rozwojowi, powinniśmy regularnie spryskiwać roślinę wodą. Pamiętaj jednak, że z drugiej strony zbyt obfite spryskiwanie może doprowadzić do rozwoju chorób bakteryjnych, na które normalnie bluszcz nie jest podatny. 

Jak rozmnożyć bluszcz?

Rozmnażanie bluszczu jest niezwykle proste, dlatego z jednego okazu możemy uzyskać mnóstwo sadzonek, które pozwolą nam zazielenić cały ogród. Aby uzyskać nowe okazy, powinniśmy pobrać sadzonki wierzchołkowe. W tym celu ścinamy około 15 cm z górnych pędów rośliny i po kilka sztuk umieszczamy w wilgotnym i przepuszczalnym podłożu. Przez okres 3 - 4 tygodni sadzonki powinny znajdować się w inspekcie - w tym czasie zdążą mocno się ukorzenić. Następnie możemy przesadzić je do gruntu lub do donicy. 

Uprawa bluszczu w domu

Bluszcz w doniczce czuje się równie dobrze, co w ogrodzie. Choć jego uprawa nieznacznie się różni, mimo to nie powinna dostarczyć nam wielu problemów. Najlepiej jest ustawić go w chłodniejszych pomieszczeniach - do 15 st. C. Jeśli temperatura w pokoju jest wyższa, a większości przypadków tak jest, powinniśmy regularnie spryskiwać go wodą. 

Podlewanie bluszczu również powinno odbywać się regularnie. Ziemia nie może być sucha, jednak nie możemy też doprowadzić do przelania. Nadmiar wody należy od razu usuwać z podstawki. Okazy rosnące w doniczkach potrzebują jednak częstszego nawożenia niż ich ogrodowe kuzynki, przynajmniej raz na 1 - 2 tygodnie. Poleca się sięgnąć po nawóz do roślin zielonych. Nie zapominaj też o podcinaniu - przynajmniej raz w roku. Zaniechanie go może doprowadzić do powstania długich, bezlistnych pędów. 

Bluszcz w doniczce jest niewymagającą i bardzo efektowną ozdobą, pamiętaj jednak, że jest on trujący. Zarówno liście, jak i pędy zawierają saponiny, które działają drażniąco na skórę i spojówkę. W przypadku spożycia mogą prowadzić do podrażnienia przewodu pokarmowego, a także mieć negatywny wpływ na układ nerwowy. Z tego powodu unikaj stawiania go w miejscach dostępnych dla dzieci lub zwierząt.