Kozieradka należy do gatunku bobowatych. To roślina o liściach przypominających liście koniczyny oraz łodygach osiągających długość do kilkudziesięciu centymetrów. W starożytnym Egipcie była składnikiem wykorzystywanym do… procesu mumifikacji ciał. Nie budziło to jednak złych skojarzeń i egipskie elegantki chętnie wykorzystywały rozgniecione nasiona i wytworzony z nich olejek do pielęgnacji ciała. Jak sama nazwa wskazuje, jest to roślina chętnie spożywana przez kozy, prawdopodobnie ze względu na swój wyrazisty smak i zapach. Jej ojczyzną są azjatyckie stepy i wschodnioeuropejskie łąki, choć obecnie na całym świecie uprawiane są różne odmiany kozieradki. Szczególnym uznaniem cieszy się jednak w basenie Morza Śródziemnego. Jej aromatyczne ziarna stosuje się jako przyprawę (szczególnie w kuchni południowoazjatyckiej i bliskowschodniej), jako składnik kosmetyków oraz w wielu innych celach.
Kozieradka w kuchni
Kozieradka posiada wiele niesamowitych właściwości odżywczych. Jej jasnobrązowe lub ciemnożółte nasiona są bogate w białko, tłuszcze, flawonoidy i lecytynę. Często poddaje się je delikatnemu prażeniu, aby zmniejszyć posmak goryczki. Nie należy jednak prażyć nasion kozieradki zbyt długo – skutek może być bowiem odwrotny od zamierzonego. Suszone liście, łodygi i nasiona tej rośliny są także wykorzystywane jako aromatyczna przyprawa.
Młoda roślina bywa spożywana w roli warzywa, a szczególnie ważną rolę odgrywa w kuchni indyjskiej, pakistańskiej, irańskiej oraz w Jemenie, gdzie kozieradki używa się do przygotowywania narodowej potrawy – Saltah. Kozieradka jest też ważnym składnikiem wielu, zazwyczaj mocno pikantnych, marynat i mieszanek przypraw (np. curry). W Polsce coraz większą popularnością cieszą się sery przyprawione kozieradką. Należy mieć na uwadze, że kozieradka charakteryzuje się niezwykle intensywnym smakiem i zapachem, dlatego warto zachować umiar w przypadku stosowania jej jako przyprawy – tak, aby przez nieuwagę nie zepsuć smaku przygotowywanego dania. Stosowana w odpowiednich proporcjach może wzbogacić charakter potrawy, a dodatkowo nadać jej egzotycznego charakteru.
Kozieradka na włosy i skórę
Olej z kozieradki był znany z właściwości pielęgnacyjnych już przed wiekami. Nic więc dziwnego, że również dziś nabyć można produkty, które w składzie posiadają olejek lub wyciąg z tej rośliny, zazwyczaj z nasion. Można też stosować czyste olejki z nasion kozieradki. Ekstrakty z tej rośliny wskazane są raczej w przypadku pielęgnacji cery tłustej i skłonnej do niedoskonałości. Najbardziej znaną właściwością greckiego siana jest jednak jego dobroczynny wpływ na włosy. Nie tylko pielęgnuje je i wzmacnia, ale również zapobiega ich wypadaniu oraz stymuluje wzrost nowych kosmyków. W tym celu stosuje się tzw. wcierki do skóry głowy.
Oczywiście można stosować gotowe produkty kosmetyczne. Można też w prosty sposób samodzielnie sporządzić taką wcierkę z kozieradki. Wystarczy zagotować 3 lub 4 łyżki zmielonych nasion kozieradki w około 170 ml wody, a po przestygnięciu i odcedzeniu wetrzeć powstały „eliksir” w skórę głowy. Zaleca się na ten czas owinąć głowę ręcznikiem lub folią spożywczą. Po kilku godzinach należy dokładnie umyć włosy. Nic się nie stanie, jeśli nie dasz rady zużyć całości przygotowanego preparatu. Pozostałość bez obaw można przechowywać w lodówce, w zamkniętym pojemniku. Powtarzanie zabiegu raz w tygodniu powinno przynieść widoczne rezultaty w postaci wyraźnie mniejszej ilości wypadających włosów. Warto wziąć pod uwagę intensywny zapach przygotowanego specyfiku. Może utrzymywać się na włosach jeszcze przez jakiś czas po zastosowaniu. W związku z tym raczej odradza się stosowanie wcierki rano lub tuż przed wyjściem z domu.
Kozieradka – na co pomaga?
W niektórych regionach świata rozdrobnione lub prażone nasiona kozieradki znajdują zastosowanie w łagodzeniu stanów zapalnych. Bywają też podawane w celu wzmocnienia organizmu, pobudzenia apetytu oraz podniesienia libido u mężczyzn. W starożytności roślina ceniona była ze względu na działanie kojące i przyspieszające gojenie się ran. Coraz częściej mówi się też o możliwym pozytywnym wpływie kozieradki na obniżanie poziomu cholesterolu i cukru we krwi.
Na rynku nie brakuje dostępnych suplementów w postaci kapsułek z wyciągiem z nasion Trigonella foenum-graecum. Udowodnione zostało także przeciwbakteryjne działanie ekstraktów z kozieradki, a także aktywność przeciwgrzybicza wyciągów z nasion oraz korzeni tej rośliny. Ze względu na przeciwzapalne i łagodzące właściwości, kozieradka bywa wykorzystywana w leczeniu owrzodzeń i ropni skórnych, jak również jako okład na obrzęki i stłuczenia.
Kozieradka – właściwości ezoteryczne
Wiele ziół i roślin już od niepamiętnych czasów stosowano w celach ezoterycznych. Interesujące jest to, że często te same zioła wykorzystywano w zupełnie różnych i odległych od siebie kulturach... do tych samych (lub bardzo podobnych) celów. Może to świadczyć o mądrości i prawdziwości dawnych wierzeń oraz zwyczajów.
Kozieradka jest jedną z tych roślin, której stosowanie przynosi wiele potencjalnych korzyści. Uważa się, że może ochraniać przed złą energią. Doskonale wiedziały o tym nasze babki. W dawnej Polsce, dla odczynienia uroku lub ochrony przed złym słowem, szeptuchy zalecały noszenie ze sobą tej ususzonej rośliny w lnianym woreczku.
Z kolei świeża, zerwana o poranku roślina (skryta w ubiorze) ma mieć właściwości wzmacniające urok osobisty. Może też pomóc młodej dziewczynie przyciągnąć uwagę potencjalnego partnera. W dalekowschodniej kulturze Indii suszone ziarna i liście kozieradki bywają składnikiem rytualnych kadzideł i mają za zadanie odpędzać nieszczęście. Z kolei okadzanie dymem ze spalanej kozieradki w połączeniu z szałwią, nagietkiem i jałowcem ma oczyszczać aurę oraz ciało z negatywnej energii i pomagać w usuwaniu trudnych emocji.
