Irys: charakterystyka kwiatów

Irys to potoczna nazwa na roślinę określaną przez znawców kwiatów jako kosaciec. Pochodzi on z rodziny kosaćcowatych i występuje naturalnie na całej półkuli północnej. Irysy mogą wyrastać z cebulek lub z kłącza. Do tego gatunku zalicza się około 200 różnych odmian, których wymagania i sposób uprawy mogą różnić się między sobą. Dzięki temu podobnie jak w przypadku prymulek, znajdziemy wśród irysów takie kwiaty, które sprawdzą się doskonale do obsadzenia oczka wodnego, idealne do ogrodów skalnych oraz na rabaty, a także takie, które będą świetnie wyglądać w bukiecie.

Jak wygląda Irys? To bardzo piękny i bardzo charakterystyczny kwiat, który ciężko pomylić z jakimkolwiek innym. Kwiatostan składa się najczęściej z sześciu płatków, z których połowa skierowana jest w górę, a połowa do dołu. Na jednym pędzie może znajdować się kilka pąków. Warto zaznaczyć też, że poszczególne odmiany mogą znacznie różnić się między sobą, jeśli chodzi o kształt, a zwłaszcza kolor. Najpopularniejszy z wariantów to dwubarwne płatki w soczystych, żywych odcieniach. 

Odmiany irysów, które najchętniej sadzimy w naszych ogrodach to:

irys bródkowy;

irys syberyjski;

irys żółty;

irys żyłkowany

Kiedy kwitną irysy?

To również może różnić się zależnie od odmiany. Większość z nich ma jednak podobny termin kwitnienia do konwalii -  zaczyna kwitnąć w maju i cieszy nasze oko aż do sierpnia. Choć mogą mieć różne wymagania odnośnie uprawy, warto zapamiętać kilka uniwersalnych zasad, które pomogą nam cieszyć się naszymi irysami jak najdłużej.

Kiedy sadzić irysy?

Kiedy sadzimy irysy do gruntu? Powinno odbywać się to od września do października tak jak w przypadku innych kwiatów cebulkowych, jak krokusy. Jeżeli zaś zdecydowaliśmy się na odmianę wyrastającą z kłącza, powinniśmy posadzić ją nieco wcześniej. W tym wypadku najlepszym terminem będzie połowa sierpnia, nie później jednak niż w połowie maja. Ze względu na tak późny okres sadzenia, musimy koniecznie pamiętać, by zabezpieczyć kwiaty przed zimnem. Zanim nadejdą pierwsze nocne przymrozki, powinniśmy przysypać je warstwą ściółki. Pamiętaj jednak, by usunąć ją, kiedy tylko roztopi się śnieg, by promienie Słońca, mogły już od wczesnej wiosny pobudzać irysy do wzrostu.

Jak uprawiać irysy?

Kwiat irys wymaga słonecznego lub półcienistego stanowiska. Ponieważ jest typowo letnim kwiatem, najlepiej czuje się w miejscach, gdzie temperatura jest dość wysoka. Gleba powinna być pulchna i żyzna, jednak jej odczyn gra drugoplanową rolę - doskonale przyjmą się na prawie każdym rodzaju podłoża, choć preferują glebę kwaśną lub obojętną. Pamiętaj jednak, że zbyt ciężka lub twarda ziemia może wywoływać u nich choroby. Dobrze natomiast znoszą towarzystwo drzew i krzewów wypierających wodę, takich jak na przykład akacja lub jarzębina. 

Jak pielęgnować irysy

Irysy w większości nie lubią nadmiaru wilgoci. Gleba jednak nie powinna być zupełnie przesuszona. Z tego powodu powinniśmy podlewać je regularnie, ale niewielkimi ilościami wody. Wyjątek stanowią niektóre irysy kłączowe, na przykład irys syberyjski lub irys żółty, które lubią wilgotne podłoże i doskonale nadają się do sadzenia ich w pobliżu oczka wodnego, na przykład w towarzystwie kaczeńców. 

Nawożenie irysów jest kolejnym ważnym zabiegiem. Powinno odbywać się przez cały sezon wegetacyjny, raz na kilka tygodni. Najlepiej w tym celu sięgnąć po biohumus lub kompost. Powinniśmy unikać zaś nawozów bogatych w azot, który może zwiększyć podatność rośliny na choroby grzybowe. 

Co zrobić jak przekwitną irysy? Jest to bardzo ważne pytanie, ponieważ usuwanie zwiędłych liści i kwiatów jest jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych, który również zapobiega rozwijaniu się chorób. W trakcie sezonu wegetacyjnego należy usuwać obumarłe płatki i nie dopuścić do zawiązania się nasion. Pamiętaj jednak, by powstrzymać się przed obcinaniem zdrowych liści.

Czy irysy się obcina?

Tak, ale tylko pod warunkiem, że planujesz wpleść je do bukietu. Kwiaty te nie wymagają cięcia odmładzającego ani skracania pędów przed nastaniem zimy. O wiele zdrowiej dla nich będzie, jeśli zamiast tego pozwolisz im naturalnie obumrzeć, a zwiędłych części pozbędziesz się w trakcie zimy (o ile nie spadnie śnieg) lub wiosną. 

Kiedy przesadzać irysy?

Irysy, które rozrastają się z kłącza, należy przesadzić kilka lat po zasadzeniu. Jest to jednocześnie doskonały sposób na rozmnażanie tej rośliny. Aby przesadzić nasze kwiaty, wykopujemy karpę i ostrym szpadlem, lub innym narzędziem dzielimy ją na mniejsze części, a następnie oczyszczamy.  Możemy wybrać dla nich zupełnie inne stanowisko lub posadzić z powrotem w tym samym miejscu. Dzięki takiemu zabiegowi, powtarzanemu co kilka lat irysy będą kwitły o wiele obficiej i będą zdrowsze. Podziału karpy należy dokonać w lipcu lub w sierpniu, ponieważ wtedy efekty będą najlepsze. Jeśli jednak wolicie wybrać inny termin, można zrobić to również wiosną, tuż po zakwitnięciu. 

Irys: znaczenie

Irys kojarzony jest przede wszystkim z tęczą, ponieważ jest to kwiat, który kwitnie we wszystkich kolorach i odcieniach. Ponadto jego nazwa jest związana z imieniem bogini Iris, która w greckiej mitologii była uosobieniem tęczy. Nic dziwnego, że jest ona patronką tych roślin, które dzięki specyficznej strukturze swoich płatów zdają się wręcz mienić różnymi kolorami. 

Tęcza w kręgu kultury zachodniej symbolizuje zaś światełko w tunelu i jest nieodłącznie kojarzona z arką Noego. Z tego powodu, irysy uznaje się za zwiastunów dobrej nadziei, a podarowanie ich w bukiecie bliskiej osobie oznacza, że próbujemy dodać jej otuchy w trudnych chwilach. Irysy będą doskonałym pomysłem na prezent, dla każdego, kto potrzebuje usłyszeć, że po burzy zawsze wychodzi Słońce. Co ciekawe, istnieje również przesąd mówiący, że ten, kto pierwszy zobaczy wiosną irysy, ten już wkrótce zakocha się z wzajemnością.