Art deco: charakterystyczne elementy, meble i dekoracje. Kiedy narodził się styl art deco?

Art deco - czym wyróżnia się ten styl? Co zakłada? Jak urządzić mieszkanie w charakterystycznym stylu art deco? Wyjaśniamy!

Art deco: narodziny stylu

Styl art deco rozwinął się w latach 20 XX wieku. Jego początków można doszukiwać się w buncie przeciwko stylowi secesyjnemu, znanemu z ciężkich, ornamentalnych zdobień. Ozdoby secesyjne były piękne, ale przytłaczające i pozbawione porządku, a nieraz nawet symetrii. Art deco odcinało się więc od secesyjnych schematów. Elementy dekoracyjne i meble w tym stylu miały uzupełniać się nawzajem, tworząc spójną całość. Nie były jednak pozbawione charakteru. Art deco to mocne akcenty kolorystyczne i powtarzające się, geometryczne kształty. Art deco, jako nowy nurt sztuki stał się nie tylko niezwykle modny, ale również łatwo dostępny – można powiedzieć, że właśnie wtedy zaczęła się pierwsza produkcja masowa, wypierająca produkcję mebli na wyłączne zamówienie.

W Polsce art deco rozpowszechniono w drugiej połowie lat 20 XX wieku. Styl szybko zdobył zainteresowanie większości Polaków, pragnących wizualnego odświeżenia kraju po latach zaborów. Polską artystką tamtego czasu tworzącą w stylu art deco była Tamara Łempicka. Na jej obrazach zobaczymy nowoczesne, pewne siebie kobiety. Zgodnie z zasadami stylu odnowiono też budynki Muzeum Narodowego czy Ministerstwa Edukacji.

Art deco: charakterystyczne elementy

Najważniejsze cechy art deco to:

• Kontrastowa kolorystyka – wnętrza w stylu art deco łączą mocne, kontrastujące barwy. W przeciwieństwie do stylu minimalistycznego, korzysta się jednak nie tylko z palety czerni, bieli i szarości – równie często wykorzystuje się złoto, srebro, zieleń czy purpurę.
• Geometria  – wykorzystuje się mocne bryły, nierzadko pozbawione symetrii. Sama architektura jest przy tym niezwykle symetryczna – najbardziej ekscentryczne formy przyjmują zazwyczaj dekoracje i ozdoby;
• Funkcjonalizm – meble często łączą kilka funkcji (np. kanapy zabudowane w dolnej części półkami). Liczy się też wygoda i użyteczność mebli.
• Szlachetne materiały – marmur, kamień, dobre gatunkowo drewno. 

Art deco w architekturze wnętrz

Pomieszczenia w stylu art deco powinny być przede wszystkim przestronne – małe przestrzenie mogą zostać przytłoczone przez masywne meble i geometryczne dekoracje. Właśnie z tego względu, najwięcej ludzi decyduje się na urządzenie w tej stylistyce salonu, stanowiącego zazwyczaj największy pokój w domu.

Odpowiednia przestrzeń to jednak nie wszystko. Meble nie będą wyglądać dostatecznie dobrze, jeśli pozbawimy je stosownej bazy w postaci podłogi. Z klasycznym art deco kojarzy się prawdziwa, drewniana podłoga – wykorzystać można zarówno klasyczne, poziome panele, jak i parkiet ułożony w mozaikę. Nierzadko wykorzystuje się też kamień: najlepiej wybrać mocno odbijające światło płytki w geometryczny wzór. Na etapie przygotowywania pomieszczenia najlepiej pomyśleć o wykorzystaniu kontrastu – najbardziej uniwersalne wnętrza w stylu art deco są białe, wykończone ciemnymi meblami i dekoracjami. Czerń można z kolei wykorzystać w pojedynczych wstawkach – np. układając czarno-białą mozaikę jedynie na krawędziach pokoju.

Jeśli chodzi o ściany – ze stylem art deco kojarzą się najbardziej jasne ściany pokryte sztukaterią w stylu angielskim (tzw. boazerią angielską): powierzchnię pokrywa się geometrycznymi panelami, pomalowanymi lakierem w kolorze ściany. Do zdobienia ścian nie wykorzystuje się z kolei drewna, kojarzonego raczej z klasyczną polską boazerią. Jedną ze ścian warto pokryć ornamentalną wykładziną w symetryczny wzór, dla przełamania prostych, klasycznych form. Świetnie sprawdzają się w tym przypadku tapety z metalicznym połyskiem, zgrywającym się świetnie ze złotymi czy srebrnymi wykończeniami dekoracji.

Art deco: meble

Cała sztuka art deco opiera się na funkcjonalności – meble powinny więc przede wszystkim służyć, a nie tylko wyglądać. Zamiast wielu malutkich szafek zdecydowanie lepiej wybrać jedną masywną, pojemną komodę lub meblościankę zabudowującą całą ścianę. Idealny stół w stylu art deco jest okrągły, nierzadko wyposażony w dodatkową półeczkę na dole, idealna kanapa – zabudowana do samego dołu i miękka.

Przy meblowaniu mieszkania w stylu art deco, nie można zapomnieć o materiałach. Choć cały styl jest stosunkowo nowoczesny w porównaniu do form klasycystycznych, wyklucza całkowicie materiały syntetyczne, spopularyzowane dopiero wraz z powstaniem stylu pop-art. Meble powinny być też masywne i lakierowane – inaczej zgubią się wśród ciężkich luster i żyrandoli. Najlepiej wybierać więc szlachetne rodzaje drewna, w tamtym czasie modna była też tak zwana czeczota. Świetnie sprawdzają się też przeszklone szafki czy komody, wykonane z wykorzystaniem ciemnego, półprzezroczystego szkła. Niezmiennie modne są też marmurowe wykończenia, kryształ i jedwab.

W stylistyce art deco zdecydowanie najlepiej prezentują się meble ze szlachetnych, drogich materiałów – wystylizowanie całego pokoju czy mieszkania może być jednak dość kosztowne. W takiej sytuacji, warto przerobić posiadane już w domu meble, lakierując je na wysoki, odbijający światło błysk – najlepiej wybrać lakiery o głębokich, wielowymiarowych barwach, takich jak mahoń czy bursztyn.

Art deco: dekoracje

Sztuka art deco od początku czerpała z życia codziennego – zaczęto ukazywać współczesnych ludzi, muzyków, tancerzy, a nawet maszyny czy pojazdy. Elementy klasycystyczne, związane z mitologią czy Biblią pojawiały się rzadziej i były pozbawione tajemniczej otoczki, prowokującej odbiorcę do przemyśleń. Obrazy i dekoracje w stylu art deco powinny być więc skupione na formie – nie na treści. Przy dekorowaniu wnętrz, najczęściej wykorzystuje się:

• Lustra z ramami w geometryczne wzory. Często umieszcza się je w centralnym punkcie salonu (np. nad kominkiem) – dzięki temu, wnętrze wydaje się optycznie większe i bardziej otwarte;
• Niklowane zegary, pozbawione szkła chroniącego tarczę. Równie często wykorzystywane są jednak masywne, drewniane zegary;
• Lampy z zielonym kloszem,
• Kolorowe małe lampki, przypominające witraże – należy jednak wybrać witraż złożony z figur geometrycznych, nieprzedstawiający żadnej sceny czy postaci,
• Dzieła malarskie pełne prostych, geometrycznych kształtów. Portrety i pejzaże powinny być proste w przekazie i pozbawione nadmiernej ilości szczegółów;