Aksamitki: charakterystyka i odmiany kwiatów

Aksamitki, to podobnie jak astry, rośliny jednoroczne, które należą do rodziny astrowatych. Ich łacińska nazwa to tagetes, a w Polsce bywają potocznie określane jako “byczki”, “studentki” lub “kopciuszki”. Ich ojczyzną jest Ameryka, naturalnie porastają obszary o klimacie tropikalnym lub umiarkowanym ciepłym. Ze względu na odmianę ich kwiaty mogą mieć różne rozmiary. Najczęściej mają średnicę od 4 do 10 cm. Roślina ma wzniesiony pokrój i dorasta do około 60 cm. Jej charakterystyczną cechą są drobne, pierzaste liście o ząbkowanych brzegach oraz intensywny, nieco drażniący zapach. 

Kwiaty aksamitki najczęściej mają kolor żółty, pomarańczowy lub czerwono-brązowy. To właśnie wyglądowi płatków zawdzięczają swoją nazwę. Sprawiają one wrażenie grubych, ale jednocześnie miękkich i aksamitnych w dotyku. Wyróżniamy ponad 40 różnych gatunków aksamitek, z których w naszych ogrodach pojawiają się najczęściej: 

aksamitka wzniesiona (Tagetes erecta) - ma pełne kwiaty w kształcie spłaszczonej półkuli, które mają średnicę około 12 cm, może mieć nawet 1 m wysokości;

aksamitka rozpierzchła (Tagets patula) - ma drobniejsze kwiaty, o średnicy około 6 cm, jest odmianą najczęściej wybieraną do skrzynek i doniczek;

aksamitka wąskolistna (Tagetes tenuifolia) -drobne (około 2,5 cm), ale za to bardzo liczne kwiaty, ma silnie rozgałęzione łodygi, które rozrastają się w kształt kuli;

aksamitka niska (Tagetes patula nana);
aksamitka drobna (Tagetes minuta).

Aksamitki to popularne i lubiane rośliny, które chętnie wykorzystywane są do obsadzania klombów i rabat. Pięknie prezentują się w towarzystwie margaretek lub nieco od nich wyższych liliowców, potocznie zwanych “smolinosami”. Sprawdź, co należy zrobić, aby zapewnić im optymalne warunki.

Kiedy sadzić aksamitki do gruntu?

Kiedy siać aksamitki? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, czy planujemy korzystać z nasion, czy z sadzonek. Jeżeli chcemy wysiewać aksamitkę z nasion, najlepiej jest zrobić to w kwietniu lub maju. Kiedy pozostawimy kwiaty w gruncie do późnej jesieni, to samoczynnie wysiewają się nasiona, które bez problemu przetrwają zimę i wykiełkują w nowym sezonie wegetacyjnym. Jeśli będziesz chciał je rozsadzić albo kupiłeś gotowe sadzonki, to najlepiej wsadzić je do gruntu w drugiej połowie maja.

Kiedy siać aksamitki do doniczek? W tym wypadku można zrobić to już w połowie marca. Doniczkę wypełniamy mieszanką ziemi ogrodowej, torfu i piasku, a nasiona przysypujemy cienką warstwą piasku. Podlewamy i zostawiamy na nasłonecznionym parapecie. Aksamitki powinny wykiełkować już po 5 dniach. Doniczkę możesz wynieść na balkon lub taras albo przesadzić rośliny do gruntu, gdy tylko miną ostatnie nocne przymrozki.

Uprawa aksamitek

Aksamitka jest światłolubną rośliną, która najlepiej będzie czuć się na ekspozycjach południowych i zachodnich. Gleba powinna być żyzna i przepuszczalna. Jednocześnie jednak aksamitki nie mają wygórowanych wymagań co do odczynu podłoża. Zaleca się regularne, ale umiarkowane podlewanie, ponieważ bardzo źle znoszą ona przelanie. Wyjątek stanowią niskie odmiany, które wystawiamy w donicach na mocno nasłonecznione balkony. W takim wypadku po konewkę powinniśmy sięgnąć nawet dwa razy dziennie.

Aksamitka jest jednym z mniej wymagających kwiatów, które polecane są szczególnie początkującym ogrodnikom. Ma niewielkie wymagania, jeśli chodzi o ziemię, czy wodę. Nic więc dziwnego, że jest ona często wybieraną rośliną, do obsadzania parków miejskich i innej zieleni w przestrzeni publicznej. Mimo to warto zapamiętać kilka zasad, które pozwolą nam cieszyć się pięknymi kwiatami oraz wysiać z nich mocne i zdrowe nasiona, które wykiełkują w kolejnym roku.

Jak pielęgnować aksamitki?

Aksamitki powinny być nawożone nawozem o minimalnej zawartości azotu. Ten pierwiastek może sprawić, że rośliny kwitnące, takie jak jaśmin czy olender będą o wiele słabiej zakwitać, za to bardzo obficie rozrosną się ich liście. Od momentu rozpoczęcia się sezonu wegetacyjnego warto nawozić aksamitki raz na kilka tygodni. Poza tym i regularnym podlewaniem, nie wymagają one innych zabiegów pielęgnacyjnych niż usuwanie zwiędłych liści i kwiatów. 

Co ciekawe, dobrym pomysłem będzie zasadzenie aksamitek w naszym ogródku warzywnym. Olejki eteryczne zawarte w tej roślinie zwalczają nicienie glebowe i odstraszają mszyce, mrówki i krety, a za to przyciągają owady, które pomagają warzywom i owocom się rozmnażać i rozwijać. Szacuje się, że dzięki posadzeniu aksamitek na przedpolu, populacja nicieni spada nawet o 90%! Pamiętaj jednak, że nie wszystkie jej odmiany posiadają tę umiejętność. Nowe mieszanki bardzo często pozbawione są wspomnianych olejków, przez co nie tylko nie chronią innych roślin, ale też same padają ofiarami mszyc i ślimaków. 

Znaczenie kwiatów aksamitek

Aksamitki, niewinne i delikatnie kwiaty, które można spotkać niemal w każdym polskim ogrodzie, mają bogatą symbolikę. Dla ludów Meksyku, były tym, czym dla Europejczyków jarzębina, albo kojarząca się z chrześcijańskim Świętem Zmarłych chryzantema. Aksamitki łączone były z magią i duchami, a potocznie nazywano je “Kwiatami zmarłych”. Do tej pory powszechnie ozdabia się nimi groby podczas meksykańskiego Święta Zmarłych, wierząc, że ich intensywny zapach pomaga duszom odnaleźć drogę na biesiadę. Co ciekawe, w Europie nie mają podobnych konotacji, za to w Polsce, ze względu na swój żywy, jasny kolor, są nazywane “Złotem Maryi”.

Aksamitka jest również często wykorzystywana w ziołolecznictwie. Napar ze świeżo zebranych kwiatów ma działanie antybakteryjne, przeciwgrzybicze oraz wykrztuśne. Poleca się pić go w czasie zapalenia gardła, oskrzeli czy płuc. Pomaga on również w leczeniu chorób układu moczowego i płciowego, a niekiedy bywa nawet zalecany jako uzupełnienie leczenia boreliozy. Oprócz tego herbata z aksamitki może pomóc nam zwalczyć ból spowodowany stanami zapalnymi stawów i mięśni.