Zmiana nazwiska po ślubie

Nazwisko po ślubie to kwestia regulowana prawnie. Natomiast decyzja o takiej zmianie zależy wyłącznie od woli zainteresowanej osoby: od kobiety lub od mężczyzny. W art. 25 i 88 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego można przeczytać:

§ 1.O nazwisku, które każdy z małżonków będzie nosił po zawarciu małżeństwa, decyduje jego oświadczenie złożone przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. Oświadczenie może być złożone bezpośrednio po zawarciu małżeństwa albo przed sporządzeniem przez kierownika urzędu stanu cywilnego zaświadczenia stwierdzającego brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.

Dodatkowo warto wiedzieć, że nie tylko kobiety mogą przyjmować nazwisko swojego współmałżonka. Ponieważ tradycje w Polsce wciąż mają charakter patriarchalny, niewiele osób pamięta o tym, że zgodnie z prawem, taka możliwość przysługuje zarówno żonie, jak i mężowi. Zatem małżonkowie mają do wyboru:

  • nosić wspólne nazwisko, będące dotychczasowym nazwiskiem jednego z nich;
  • zachowanie własnych dotychczasowych nazwisk w niezmienionej formie;
  • połączenie obydwu nazwisk, natomiast nazwisko utworzone w wyniku takiego połączenia nie może być więcej niż dwuczłonowe.

Jeśli ani kobieta, ani mężczyzna, nie złoży oświadczenia w sprawie nazwiska, to każde z nich automatycznie zachowuje swoje dotychczasowe. Oczywiście nie oznacza to, że nie da się tego zmienić w późniejszym terminie. Zawsze istnieje możliwość zmiany. Trzeba jednak pamiętać, że każda taka decyzja wiąże się z szeregiem czynności administracyjnych.

Żyjemy obecnie w epoce cyfrowej, co oznacza, że na podstawie numeru PESEL, wiele danych aktualizuje się automatycznie. Dlatego nie zdziw się, jeśli mimo niezłożonych jeszcze wniosków o wymianę dokumentów urzędowych, na profilu zaufanym online będzie się wyświetlać nowe nazwisko. Nie oznacza to jednak, że wszystkie urzędy z automatu podejmą odpowiednie kroki. O to trzeba zadbać samodzielnie.

Gdzie zgłosić zmianę nazwiska po ślubie?

Po zawarciu małżeństwa i złożeniu oświadczenia pisemnego przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego, małżonek lub małżonka oficjalnie posługują się nowym, dotychczasowym lub łączonym nazwiskiem. Natomiast mimo że formalnie zmieniło się sporo, to wiele urzędów, banków i towarzystw ubezpieczeniowych wciąż o tym nie wie.

To osoba, której dane uległy zmianie, musi poinformować o tym odpowiednie instytucje. Jakie? Na przykład:

  • pracodawcę lub CEIDG (to drugie w przypadku prowadzenia własnej działalności gospodarczej),
  • bank,
  • urząd miasta (w przypadku określonych dokumentów),
  • urząd paszportowy,
  • firmę ubezpieczeniową,
  • ZUS i NFZ,
  • przychodnię rejonową (lub prywatnego ubezpieczyciela zdrowotnego),
  • operatora komórkowego i internetowego.

Oczywiście tych podmiotów może być znacznie więcej, ale wszystko zależy od tego, w jakiej kto znajduje się sytuacji życiowej i jakie są jego/jej obowiązki. Rzecz jasna, jeśli masz dziecko, to dodatkowo trzeba brać pod uwagę takie miejsca jak przedszkola, szkoły czy przychodnie. Tam także należy się zgłosić, by uniknąć wielu problemów, związanych choćby z odbieraniem dziecka czy z pozyskiwaniem danych wrażliwych o nim.

Jeszcze bardziej skomplikowaną sprawą jest zmiana danych w przypadku osób, które prowadzą firmę, na przykład jednoosobową działalność gospodarczą. W tym przypadku dochodzi też konieczność zgłoszenia się do CEIDG z prośbą o zmianę zapisów w danych odnoszących się do właściciela firmy, a często także o zmianę pełnej nazwy firmy (jeśli znajduje się w niej nazwisko).Do tego dochodzą jeszcze modyfikacje na koncie firmowym oraz na wystawianych regularnie fakturach za zakupione materiały lub usługi.

Ze zmianą nazwiska po ślubie wiąże się jednak nie tylko zmiana danych i wymiana dokumentów papierowych, ale także zmiana dotychczasowych środków płatności, takich jak karta kredytowa lub debetowa.

Czy za nowy kawałek plastiku, wysyłany w efekcie aktualizacji danych w systemie bankowym, trzeba zapłacić? Nie, w takich przypadkach jest to usługa bezpłatna. I musisz o tym pamiętać, bo choć na co dzień mało kto zwraca uwagę na srebrny napis na karcie, to jednak sprzedawca ma prawo zweryfikować w ten sposób tożsamość osoby płacącej. Jeśli nazwisko na tłoczeniu nie zgadza się z tym w innych dokumentach, to pojawia się problem.

Zmiana dowodu po ślubie

Po zmianie nazwiska trzeba udać się do urzędu miasta lub gminy z wnioskiem o wydanie nowego dowodu osobistego. Takie wnioski można znaleźć na przykład na stronie internetowej danej jednostki administracyjnej. Nowy dowód po ślubie otrzymuje się bezpłatnie.

Pamiętaj jednak o tym, że czas oczekiwania na taki dokument wynosi nawet do 30 dni roboczych. Weź to pod uwagę i nie zwlekaj zbyt długo z udaniem się do urzędu. W innym przypadku będziesz mieć kłopot przy załatwianiu wielu innych formalności. Nawet jeśli na nowym dowodzie będzie widnieć nazwisko rodowe i niezmienny przez całe życie PESEL, to jednak niektórzy mogą krzywym okiem patrzeć na niezgadzające się nazwiska.

Wymiana dokumentów po ślubie

Zmiana nazwiska po ślubie wiąże się także z wymianą innych dokumentów, poza dowodem osobistym, takich jak:

  • prawo jazdy,
  • polisa OC,
  • dowód rejestracyjny (jeśli jesteś współwłaścicielem pojazdu),
  • paszport.

To ostatnie jest ważne zwłaszcza w kontekście podróży poślubnej. Zgodnie z polskim prawem, paszport powinno się wymienić na odpowiedni wniosek niezwłocznie po ślubie. W praktyce jest to do 30 dni od dnia sporządzenia aktu małżeństwa. Dotychczasowy paszport traci ważność po 60 dniach od daty ślubu, o ile wcześniej nie złożyło się wniosku o nowy dokument. W skrócie: jeśli zagraniczna podróż poślubna ma miejsce tydzień po ślubie i trwa 14 dni, to nic nie stoi na przeszkodzie, by paszport wyrobić dopiero po powrocie do ojczyzny.

Natomiast jeśli chodzi o prawo jazdy i dowód rejestracyjny, to niestety z wymianą tych dokumentów wiążą się już znaczne koszty administracyjne. Dla prawa jazdy jest to 100 złotych za wytworzenie nowego dokumentu oraz 50 groszy opłaty ewidencyjnej. Jeśli chodzi o dowód rejestracyjny, to tutaj mowa o sumie 54 złote i 50 groszy. W obydwu tych przypadkach wymiana występuje na wniosek osoby zmieniającej nazwisko, ale nie składa się go w wydziale komunikacyjnym, tylko w innym, wyznaczonym do tego przez dany urząd miasta. Prawo jazdy traci ważność 4 miesiące po ślubie, który poskutkował zmianą danych.

Co jeszcze załatwić po ślubie?

Warto pamiętać o tym, że o zmianie nazwiska po ślubie informuje się nie tylko urzędy i banki, ale także osoby, z którymi ma się kontakt na co dzień. To także klienci, współpracownicy, partnerzy biznesowi, znajomi, dalsza rodzina. Wszyscy ci, którzy mogliby mieć problem z odszukaniem po starym nazwisku lub ci, którzy zwracaliby się dotychczasowymi personaliami. Zatem jeśli chcesz zadbać o zachowanie wszelkich „formalności", wyślij maila lub SMS-a z informacją. W ten sposób okażesz szacunek osobom ze swojego najbliższego otoczenia prywatnego i biznesowego, a dodatkowo rozwiejesz wiele wątpliwości.

Kolejną kwestią są dane na fakturach i umowach. Na co dzień nie pamięta się o tym, jak wiele instytucji dysponuje danymi, i jak wiele z nich używa ich choćby do miesięcznych albo rocznych rozliczeń. Przykładowo, jeśli wykonujesz pracę na podstawie umów cywilnoprawnych u kilku zleceniodawców, to do każdego z nich musisz się zgłosić w celu przygotowania aneksu do umowy. To ważne, bo na te nowe dane będzie też sporządzany PIT. To samo dotyczy rachunków za gaz czy internet. Wszędzie tam, gdzie dochodzi do stałych opłat na dane nazwisko, trzeba uwzględnić sytuację po ślubie.

Zobacz także: