Jeremy Clarksona – „Świat według Clarksona. Czy da się to przyspieszyć?” [FRAGMENT]

Żółwie olbrzymie poruszają się powoli, za to szybko myślą, a ja mam kłopoty z dotrzymaniem kroku swoim owcom

Przez wiele lat żółwie olbrzymie traktowano jako łatwy do schwytania posiłek. Po długiej podróży w tropiki żeglarze schodzili na brzeg i natychmiast obierali ze skorupy jedno z tych gigantycznych stworzeń, którego mięso, jak twierdzili, było pyszne. Dodatkowo jego trudne do strawienia opakowanie można było potem sprzedać żonie wiktoriańskiego lekarza jako egzotyczną ozdobę na stolik w holu.

Później, kiedy rozmaici miłośnicy zwierząt postanowili, że żółwi jeść nie wolno, choćby nie wiem jak cudownie maślany był ich tłuszcz, pojawiło się Hollywood i przydzieliło im inną rolę. Wszyscy widzieliśmy Park Jurajski. Wiedzcie zatem, że pochrząkiwania wydawane przez welociraptory były w rzeczywistości nagraniami odgłosów kopulujących żółwi olbrzymich.

Dziś ten gatunek jest chroniony, a ich pornograficznych odgłosów nie wolno wykorzystywać w filmach. Dzieci nie mogą już na nich jeździć, zabronione jest też przewracanie ich na grzbiet dla zabawy. Wszyscy zapałaliśmy miłością do monstrualnych gabarytów tych stworzeń, a kiedy w 2012 roku ogłoszono, że zmarł ostatni okaz jednego z podgatunków – gość imieniem Samotny George – na całym świecie zapanował smutek.

To ciekawe: jak to się dzieje, że niektóre zwierzęta znajdują drogę do naszego serca, a inne nie. Przez długi czas myślałem, że jeśli jakiś okaz nie jest uroczy, wspaniały albo pyszny, mamy w nosie, czy wymrze. Spece z Japonii przedstawili jeszcze inne wytłumaczenie, dlaczego żółw olbrzymi jest tak powszechnie uwielbiany. Owszem, porusza się powoli i metabolizuje w tempie głazu, ale ich zdaniem pod tą powłoką łagodności w stylu Volvo kryje się całkiem bystre stworzenie.

Dziesięć lat temu japońscy naukowcy nauczyli grupę żółwi żyjących w niewoli w wiedeńskim zoo, że jeśli gryzą koniec patyka w pewnym kolorze, nie dostają jedzenia, a jeśli gryzą patyk o innej barwie – dostają je. Kiedy naukowcy wrócili do żółwi niemal dekadę później, ponownie zbadali trzy z nich. I okazało się, że zwierzęta nadal pamiętają, który patyk do czego służy. I to właśnie z tego powodu badacze przekonują, że żółw olbrzymi to praktycznie Tim Berners-Lee, tyle że ze skorupą na plecach.

Ja już i tak o tym wiedziałem, bo wystarczy pomyśleć o zachowaniu ludzi. Wikingowie odwiedzili Francję i Amerykę Północną, po czym uznali, że znacznie lepszym miejscem do rozwoju ich plemienia będzie kawał zamarzniętej skały w kolorze łupkowym, który nazywamy Islandią. Dalej mamy Rzymian, którzy mogli pędzić swój żywot pod glicynią w Toskanii, ale stwierdzili, że przyjemniej im będzie w Doncaster. A Czyngis-chan? Wychowywał się w urzekającym przestworze Mongolii, a cały czas marzył o dniu, kiedy będzie mógł przeprowadzić się do Kijowa.

Żółw absolutnie nie przejawia takiego zidiocenia. Bóg raczy wiedzieć, dokąd sięgają początki jego gatunku, ale dziś występuje tylko na wyspach Galapagos i Seszelach. To oznacza, że musiał wędrować, z prędkością niecałego kilometra na godzinę, przez lasy, pustynie i wrzosowiska. A potem przepłynąć z domem na grzbiecie setki kilometrów przez otwarty ocean, aż w końcu znalazł te dwa prawdopodobnie najpiękniejsze miejsca na świecie. Przypadek? Nie sądzę.

„Świat według Clarksona. Czy da się to przyspieszyć?”

Byłem na jednej z wysp Seszeli, gdzie tysiące żółwi olbrzymich przechadzają się spokojnie, skubiąc liście i rozmyślając o zimnej fuzji. I natychmiast znalazłem kolejny przykład inteligencji tych stworzeń.

Wyspa ma trawiasty pas startowy, na którym lądują samoloty z hałaśliwymi i denerwującymi turystami. Wyobraźcie sobie tylko! Wędrujecie przez pół świata w poszukiwaniu raju, a potem, kiedy dobijacie do sto pięćdziesiątki, wasz błogi spokój rujnuje nieprzerwany potok nowożeńców spędzających tu miesiąc miodowy.

Żółwie znalazły rozwiązanie tego problemu – po prostu mieszkają na pasie startowym. Nie można ich z niego wypłoszyć, bo… cóż, przecież to żółwie. I nie można ich stamtąd wynieść, bo każdy waży niemal pół tony. To zaś oznacza, że żółwie okazują się znacznie skuteczniejsze w blokowaniu lotniska niż te półgłówki z Extinction Rebellion na Heathrow.

Nie wydaje mi się też, że żółwie to jedyne zwierzęta obdarzone prawdziwą inteligencją. Spójrzcie na swojego psa. Potrafi przynieść piłkę, reaguje na imię i wie, że nie wolno mu siusiać na meble. Przede wszystkim jednak zdaje sobie sprawę, że jeśli będzie zachowywać się w taki sposób, jak jego ludzki głupek, dacie mu ciasteczka i legowisko przy kuchence Aga.

Pozostawiony samemu sobie, przeobraża się w Alana Turinga. Weźmy chociaż te zdziczałe psy, które widuje się w Indiach, Birmie czy Ameryce Południowej. Przyjrzyjcie się, jak szybko chodzą. Można odnieść wrażenie, że przyświeca im jakiś cel, że wiedzą, dokąd idą i po co. Czujnie nastawiają uszu. Unoszą ogony. W tamtych częściach świata rzadko można zobaczyć ludzi, którzy z taką determinacją dokądś podążają. Podejrzewam, że kiedy nie patrzymy, psy czytają książki.

I wcale nie sądzę, żeby owce pozostawały za nimi daleko w tyle. Powszechnie uważa się je za najgłupsze zwierzęta na Ziemi, ale ja hodowałem ich stadko przez kilka miesięcy i zaczynam szczerze wątpić w ten stereotyp. Owce potrafią doskonale udawać, że ograniczają je ogrodzenia elektryczne i murki, które stawiamy, ale kiedy chcą ruszyć dalej, po prostu to robią. Przeszkody stworzone ludzką ręką absolutnie im w tym nie przeszkadzają.

Myślę też, że mają poczucie humoru. Niedawno biegałem rano przez dwie godziny, żeby zapędzić je na nowe pastwisko. A trzy minuty po tym, jak mi to się udało, wszystkie spokojnie przeskoczyły przez mur wielkości przeszkody Becher’s Brook i wróciły na łąkę, z której właśnie przyszły. Poświęciłem zatem kolejne dwie godziny, by ponownie je zapędzić w tamto miejsce, a trzy minuty później znów wszystkie przeskoczyły przez mur. Za trzecim razem zdążyłem się już zorientować, że robią to dla zabawy. Żeby upokorzyć idiotycznego, zadyszanego dwunogiego.

Jest jeszcze znacznie więcej dowodów na inteligencję zwierząt. Małpy, zebry i lwy, kiedy potrzebują nowego przywódcy, nie siedzą bezczynnie, wykłócając się, kto najlepiej nada się do tego zadania. Dwaj kandydaci publicznie prezentują swoje argumenty i zawsze potem następuje natychmiastowe i jednogłośne porozumienie.

Ludzie natomiast miesiącami wysłuchują kandydatów, a potem połowa z nas postanawia głosować na osobę, która nieuchronnie powiedzie nasze plemię w piekielną otchłań siarki, bankructwa i rozpaczy.

Copyright © for Polish edition Insignis Media, Kraków 2021

Przekład: Bożena Jóźwiak

Zobacz także: „Furioza”. Czy warto wybrać się do kina? [CHMIELARZ DLA ELLEMAN]